ေရးၿမိဳ႕မွာေရာ chikungunya ေခၚ ဆင္တုပ္ေကြး ျဖစ္ေန
ၿပီလား???
ၿမိတ္၊ထားဝယ္ဘက္မွာေတာ့ outbreak ျဖစ္ေနတယ္လို႔ေတာ့ၾကားတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့တစ္ပတ္ေလာက္က ကြၽန္ေတာ့္ဆီကို ဖ်ားတဲ့လူနာေတြလာပာတယ္၊ေလးေယာက္ေလာက္မွာ အဖ်ားက ၁၀၃ ၊၁၀၄ အ႐ိုးအဆစ္ေတြမခံမရပ္ႏိုင္ေအာင္ကိုက္ၾကပါတယ္။
တခ်ိဳ႕က ေထာ့နဲ႔နဲ႔ နဲ႔ေတာင္ေဆးခန္းထဲဝင္လာပါတယ္။
အဖ်ားက ၂ရက္၃ရက္ ေလာက္မွက် ၿပီး အ႐ိုးအဆစ္နာတာေတြကလည္း ၄ရက္ေလာက္မွ သက္သာပါတယ္။၄ေယာက္မွာ ၃ေယာက္ေလာက္က အဖ်ားက်ေတာ့ တစ္ကိုယ္လံုး အနီ အဖိန္းေတြထြက္ပါတယ္ အေတာ္အသင့္ယားတယ္ တစ္ပတ္ေလာက္ၾကာတတ္ပါတယ္ တစ္ကိုယ္လံုးျဖစ္ေတာ့ စိတ္ပူၿပီးျပန္လာၾကပါတယ္။
## အသိေပးခ်င္တာက ##
ေရာဂါလကၡဏာကျပင္းထန္ပါတယ္၊အသက္ေသတဲ့အဆင့္ထိျဖစ္တာေတာ့႐ွားပါတယ္။
၁ပတ္ေလာက္ၾကာပါတယ္။
သူ႔ဟာသူေျဖးေျဖးခ်င္းျပန္ေကာင္းပါတယ္။
ျဖစ္တဲ့လကၡဏာေတြသက္သာေအာင္ ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသင့္ပါတယ္။
အနားမ်ားမ်ားယူၿပီး ေရဓာတ္ ဆားဓာတ္ျပန္ျဖည့္ရပါမယ္။
***ကာကြယ္ေဆးမ႐ွိပါ ခုထိုးေနျကတဲ့ ရာသီတုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးကလဲ ဆင္တုပ္ေကြးကို မကာကြယ္ႏိုင္ပါ***
ျခင္မကိုက္ေအာင္ေနျခင္းကသာ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါမယ္။
ထို႔ေၾကာင့္မိဘျပည္သူမ်ားအေနျဖင့္ မိမိကိုယ္တိုင္ႏွင့္ မိမိတို႔ ကေလးငယ္မ်ားကို ျခင္မကိုက္ေအာင္ ေနျခင္းျဖင့္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးႏွင့္ ဆင္တုပ္ေကြး မျဖစ္ေအာင္ကာကြယ္ၾကပါလို႔တိုက္တြန္းပါတယ္။
ျဖစ္လာၿပီဆိုရင္လဲ စပ္ေဆးေတြမေသာက္ပဲ ေဆးရံု၊ေဆးခန္းမွာ ကုသၾကပါလို႔တိုက္တြန္းပါတယ္။
ဆင္တုပ္ေကြး အေၾကာင္းဗဟုသုတအေနနဲ႔ Dr. တင့္ေဆြေရးထားတဲ့ ပို႔စ္ကို ေအာက္မွာဖတ္ၾကည့္လို႔ရပါတယ္။အေရျပားမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ပံုေတြလဲထည့္ထားပါတယ္။
ဆင္တုပ္ေကြး (chikungunya)
chikungunya နာမည္ကုိ ေရာဂါစတင္ေတြ႔ရွိရာ တန္ဇန္းနီးယား ႏုိင္ငံ လူမိဳးစု ဘာသာစကားမွစတင္ျမစ္ဖ်ားခံခဲ႔ျပီး တြန္႔လိမ္ေကာက္ေကြးျခင္းလုိ႔အဓိပၸါယ္ ရပါတယ္ ။ ေရာဂါ ခံစားရသူမ်ား နာက်ဥ္ကုိက္ခဲ၍ေနျခင္းကုိဆုိလုိပါတယ္။
ဘာေၾကာင္႔ျဖစ္တာလဲ?
ေရာဂါပုိးသယ္ေဆာင္ထားေသာျခင္ကုိက္ခံရ၍ျဖစ္ပါသည္။ျခင္ကုိက္ခံရျပီး ၃ရက္မွ၅ရက္တြင္ လကၡဏာ စတင္ခံစားရပါသည္။ျခင္ အမ်ိဳးအစား(Aedes aegypti & Aedes albopictus) က ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ျဖစ္ေစေသာ ျခင္ အမ်ိဳးအစားႏွင္႔အတူတူျဖစ္ပါတယ္။
ဘာေတြျဖစ္မွာလဲ ?
အဓိိက လကၡဏာ ကေတာ႔ ဖ်ားပီး အဆစ္အျမစ္လြန္စြာ ကုိက္ခဲျခင္းျဖစ္ပါသည္။လူနာအမ်ားစု (၈၇%-၉၀%)မွာကုိက္ခဲ ၾကပါ တယ္ ။၄င္းအျပင္ ေခါင္းကုိက္ ျခင္း ၾကြက္သားမ်ားနာက်င္ျခင္း အဆစ္အျမစ္ေရာင္ျခင္း အေရျပား အကြက္ေပါ ္ ျခင္းမ်ားလဲျဖစ္တတ္ပါသည္။ မ်ားေသာအားျဖင္႔ ေသေစႏုိင္ေသာ ေရာဂါ မဟုတ္ပါ ။ လူအမ်ားစုတြင္ ရက္သတၱ ပါတ္ အနည္းငယ္အတြင္း ေရာဂါ ေပ်ာက္ကင္းသြားေလ႔ရွိျပီး အခ်ိဳ႔ေသာသူမ်ားတြင္ အဆစ္နာက်ဥ္ျခင္းအား လေပါင္းမ်ားစြာ ခံစားရႏုိင္ပါသည္။ေရာဂါ ျဖစ္ျပီးသူမ်ားအေနျဖင္႔ ခုခံစြမ္းအား ရရွိျပီး ေနာက္ထပ္ ထပ္မံမျဖစ္ႏုိင္ေတာ႔ပါ။ေသြးလြန္တုပ္ေကြးႏွင္႔မတူပဲ ၄င္းတြင္ မ်ိဳးကြဲ မရွိ၍ျဖစ္ပါသည္။
ဘယ္သူေတြမွာ ပုိဆုိးတတ္လဲ?
ေမြးကင္းစကေလးငယ္မ်ား အသက္ ၆၅ႏွစ္အထက္လူၾကီးမ်ား ေသြးတုိး ဆီးခ်ိဳ ႏွစ္လုံးေရာဂါ အခံရွိသူမ်ားတြင္ ပုိမုိခံစားရေလ႔ရွိပါသည္။
ဘယ္လုိကူးစက္ႏုိင္လဲ?
ေရာဂါကူးစက္ခံရသူ၏ ကုိယ္တြင္း မွာ ဗုိင္းရပ္စ္ ပုိးသည္၅ -၇ ရက္ ရွိေနႏုိင္သျဖင္႔ ထုိအခ်ိန္အတြင္း ကုိက္ေသာျခင္တဆင္႔ အျခားသူအား ကုိက္ခံရပါက ကူးစက္ႏုိင္ပါသည္။ လူတစ္ဦး မွ တစ္ဦးသုိ႔ တုိက္ရုိက္မကူးစက္ႏုိင္ပါ ျခင္ကုိက္ခံရျခင္းမွ သာကူးစက္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ဘယ္လုိကုသရမလဲ?
အနားယူ ပါ အရည္မ်ားမ်ားေသာက္ပါ အဖ်ားအနာသက္သာေအာင္ ပါရာစီတေမာေဆးကုိ ညႊန္ၾကားခ်က္အတုိင္းေသာက္ပါ (အက္စပရင္ ႏွင္႔ အျခားအကုိက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ားကုိ ဆရာဝန္ညႊန္ၾကား ခ်က္မပါဘဲ မသုံးသင့္ပါ) ပထမ တစ္ပါတ္အတြင္းျခင္ကုိက္မခံရေအာင္ ဂရုစုိက္ပါ(အျခားသူမ်ားမကူးစက္ႏုိင္ရန္)
ဘယ္လုိကာကြယ္ႏုိင္မလဲ?
အဓိက ျခင္ကုိက္မခံရေအာင္ေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ေရာဂါရာဇဝင္ ?
ပထမ ဆုံးေသာ လူကူးစက္ျခင္းကုိ ၁၉၅၀ မွာ အာဖရိက တြင္ စတင္ေတြ႔ရွိခဲ႔ျပါသည္။ ၁၉၆၀ တြင္ ဘန္ေကာက္ ၁၉၆၃ မွ ၁၉၇၃ တြင္ အိႏၵိယတုိ႔တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ႔ဘူးပါသည္ ။ ၂၀၀၄ မွာ ကင္ ညာ ႏုိင္ငံမွတဆင္႔ ႏုိင္ငံ ေတာ္ေတာ္မ်ားသုိ႔ ကူးစက္ျပန္႔ႏွံ႔ ခဲ႔ပါသည္ ။ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ကထဲ က ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈရွိခဲ႔တယ္လုိ႔သိရပါတယ္။ ၂၀၁၃ တြင္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံတြင္လဲ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈရွိခဲ႔ပါသည္။
ကုိယ္ဝန္ေဆာင္မွာ ႔ေရာ ဘယ္လုိျဖစ္မွာလဲ?
ကုိယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ကာလအတြင္း ေရာဂါကူးစက္ခံ ရပါက အျခားသူမ်ားကဲ႔သုိ႔ ဖ်ားျခင္း ကုိက္ခဲျခင္းမ်ား ခံစားရႏုိင္ပါသည္။ ကုိယ္ဝန္ ပ်က္ႏုိင္ေျခ အလြန္ နည္းပါသည္။ သေႏၶသားကုိကူးစက္ ႏုိင္ျခင္းမရွိပါ ။သုိ႔ေသာ္ ေမြးဖြားခ်ိန္တြင္ ေရာဂါပုိး ဗုိင္းရပ္စ္ မ်ားျပားေနခ်ိန္ ျဖစ္ပါက ေမြးကင္းစ ကေလးအား ကူးစက္ႏုိင္ပါသည္။
ေမြးလာေသာ ကေလး အား မိခင္ႏုိ႔တုိက္ေက်ြးျခင္းျဖင္႔မကူးစက္ႏုိင္ပါ ။
သတိျပဳရမည္႔အခ်က္ ?
ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ေရာဂါ ႏွင္႔ေရာဂါ လကၡဏာ ဆင္တူသည္။ထို႔ေၾကာင့္ ဂ႐ုစိုက္ကုသင့္ပါသည္။
ဆင္တုပ္ေကြးျဖစ္ရင္ အရည္ျပားမွာ အဲသလိုအနီစက္ေတြထြက္တတ္ပါတယ္။ 👇👇👇
No comments:
Post a Comment