ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ေရာက္ ဟိႏၵဴတို႔အတြက္ မေရရာတဲ့ အနာဂတ္

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ေရာက္ ဟိႏၵဴတို႔အတြက္ မေရရာတဲ့ အနာဂတ္
————————————————————————
Joe Freeman/ Myanmar Now
BurmaDemocracy, 9 October 2017

ရခိုင္ျပည္နယ္ကေန ထြက္ေျပးလာတဲ့ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ေတြဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွ ယာယီဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ခိုလံႈေန ၾကပါတယ္ (ဓာတ္ပံုမ်ား - Joe Freeman/Myanmar Now)

ေကာ့ဘဇား၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ (Myanmar Now) —

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံတြင္းက ယာယီစခန္းတစ္ခုမွာေရာက္ေနတဲ့ ဟိႏၵဴဒုကၡသည္ေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေနစဥ္ သူတို႔နဲ႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြ အၾကား ညီညီညြတ္ညြတ္ ေနထုိင္ခဲ့ ၾကတဲ့ အေျခအေနေတြကို သတိရေနၾကပါတယ္။

“ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပြဲေတာ္တစ္ခုခုက်င္းပတုိင္း သူတို႔ကို ဖိတ္ေလ့ရွိသလို သူတို႔ပြဲရွိရင္လည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ဖိတ္ပါတယ္” လို႔ ရခုိင္ျပည္နယ္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕၊ ဆီယြန္ဆူရီရြာ ျမန္မာဘာသာနဲ႔ဆိုရင္ အလယ္သံေက်ာ္ရြာက ထြက္ေျပးလာသူလို႔ ဆိုတဲ့ အသက္ ၆ဝ အရြယ္ ဘိုလာရန္ရွီက ေျပာပါတယ္။

Arakan Rohingya Salvation Army (ARSA) အဖြဲ႔နဲ႔ တပ္မေတာ္အၾကား ၾသဂုတ္ ၂၅ ရက္ ကစလို႔ တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္ပြားၿပီးတဲ့ ေနာက္ပုိင္းမွာ သူတို႔အသိုင္းအဝိုင္းႏွစ္ခု ဆက္ဆံေရး ပ်က္စီးသြားတာပါ။ ဒီအေျခအေနဟာ တစ္သက္ လံုးလည္း ျဖစ္သြားႏုိင္ပါတယ္။

သူတို႔ရြာနဲ႔ နီးတဲ့ ရဲေဘာက္က် ရြာက ဟိႏၵဴေတြကေတာ့ ARSA အဖဲြ႔ဝင္ေတြဟာ ရဲစခန္းနဲ႔ စစ္တပ္ကင္းစခန္းေတြကို တိုက္ခုိက္ၿပီး မေရွးမေႏွာင္းမွာဘဲ သူတို႔ေဆြမ်ဳိးအမ်ားအျပားကို သတ္ျဖတ္ခဲ့တယ္လို႔ ေျပာၾကပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ အမ်ားအျပားလည္း ေပ်ာက္ဆံုးေနပါတယ္။ ARSA အဖြဲ႔ကေတာ့ ဒါဟာ သူတု႔ိလက္ခ်က္ မဟုတ္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ ARSA လက္ခ်က္လို႔ စြပ္စြဲထားၿပီး နယ္စပ္ကို ျဖတ္ၿပီးထြက္ေျပးသြားတဲ့ က်န္ရစ္သူ ဟိႏၵဴေတြကိုလည္း ျပန္ေခၚထားပါတယ္။

ေနရပ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးလာတဲ့ ဟိႏၵဴေတြဟာ ရခုိင္ေဒသမွာ အစိုးရက စီစဥ္ေပးထားတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းမွာပဲ ခိုလႈံေနၾကရပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ကို ထြက္ေျပးလာၾကတဲ့ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ေတြကေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြနဲ႔ ေနရတဲ့ ဒုကၡသည္ စခန္းမွာ ႏွိပ္စက္ခံရမႈေတြ၊ ပစ္ပယ္ခံထားရမႈေတြ၊ မေရရာ တဲ့ အနာဂတ္ အေျခအေနေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရတယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။

အမ်ားစုကေတာ့ ေနရပ္ကို ျပန္ရေကာင္းႏို္းႏိုး၊ မျပန္ရေကာင္းႏိုးႏိုးနဲ႔ ခ်ီတံုခ်တံုျဖစ္ေနၾကတာပါ။

“ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က မြတ္စလင္ႏုိင္ငံျဖစ္လိ႔ု အိႏိၵယကိုပဲသြားခ်င္တယ္” လို႔ ၅၅ ႏွစ္အရြယ္ စီတ႐ိုရန္ဂၽြန္ပါးလ္က ေျပာပါတယ္။

• အရင္တုန္းကေတာ့ သူငယ္ခ်င္းေတြ

ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ ရိုဟင္ဂ်ာလို႔ ေခၚၿပီး ျမန္မာအမ်ားအျပားက ဘဂၤါလီလို႔ ေခၚဆိုသူေတြကို ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြထက္စာရင္ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ေတြက ပိုၿပီး လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သြားလာႏုိင္ေပမယ့္ တခ်ဳိ႕ကိစၥေတြမွာေတာ့ အႏွိမ္ခံရတာခ်င္း အတူတူပါပဲ။ ဆီယြန္ဆူရီရြာကို ARSA ဝင္လာတဲ့အခါ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ ေတြနဲ႔ မြတ္စလင္ေတြ အၾကား စိတ္ဝမ္းကြဲသြားၾကပါတယ္။

႐ိုဟင္ဂ်ာ/ဘဂၤါလီေတြရဲ႕ တိုက္ခိုက္မႈေတြဟာ အရင္ကလည္း ရွိေနခဲ့ေပမယ့္ ၾကာၾကာမခံခဲ့သလို ေအာင္ျမင္မႈလည္း မရွိခဲ့ပါဘူး။

ရခုိင္ျပည္နယ္ထဲမွာေနထုိင္တဲ့ ဘဂၤါလီ တစ္သန္းေက်ာ္ကို ကန္႔သတ္တင္းက်ပ္၊ အဲဒီထဲက တစ္သိန္းခဲြကို ျပည္တြင္းက ဒုကၡသည္စခန္းေတြကို ပို႔လိုက္တာေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာေတြနဲ႔ မြတ္စလင္ေတြ အၾကား တိုက္ခိုက္မႈေတြ ၂ဝ၁၂ မွာ ျဖစ္ပြား ျပီးေနာက္ပိုင္း ARSA အဖြဲ႔ေပၚလာပါတယ္။

ပါကစၥတန္မွာ ေမြးတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာအမ်ဳိးသား အက္တူလာဆိုသူ ဦးေဆာင္တဲ့ ARSA အဖြဲ႔က လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၉ ရက္မွာ ပထမဆံုး တိုက္ခုိက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းကအဖြဲ႔ရဲ႕ အမည္က Harakat Al-Yakin ေခၚ ဘာသာေရးလႈပ္ရွားမႈ ျဖစ္ပါတယ္။ တပ္မေတာ္နဲ႔ ပထမအႀကိမ္ တုိက္ခုိက္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ အဲဒီအဖြဲ႔ဟာ လူအင္အား ပိုမ်ားလာသလို တပ္မေတာ္က မုဒိမ္းက်င့္တယ္၊ ဥပေဒေဘာင္ အျပင္ဘက္က သတ္ ျဖတ္မႈေတြ လုပ္တယ္၊ ရြာေတြကို မီး႐ႈိ႕တယ္လို႔ စြပ္စြဲခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီအဖြဲ႔ဟာ ရြာထဲမွာ လူစုေနတာကို ေတြ႔ခဲ့ရတယ္၊ လူငယ္ေတြနဲ႔ သူသိတဲ့သူ တခ်ဳိ႕ ပါသြားတယ္လို႔ ပါးလ္က ေျပာပါတယ္။

“သူငယ္ခ်င္းတခ်ဳိ႕လည္း ARSA ထဲ ဝင္လိုက္ၾကတယ္” လို႔ ပါးလ္က ဆိုပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဒါမ်ဳိးလုပ္ရတာလဲလို႔ သူက ေမးပါတယ္။ လြတ္ေျမာက္မႈကို ရခ်င္တာေၾကာင့္လို႔ သူတို႔က ေျဖပါတယ္။

အဲဒီထဲမွာ တစ္ေယာက္က သူ႔နဲ႔ နီးနီးကပ္ကပ္ေပါင္းတဲ့ သူငယ္ခ်င္းပါ။

“ကၽြန္ေတာ္တို႔ အတူတူႀကီးျပင္းခဲ့တာပါ။ သူ႔ကိုေရာ၊ သူ႔ အမည္ကိုေရာ၊ သူ႔အေဖအမည္ကိုေရာ သိပါတယ္” လို႔ ပါးလ္က ေျပာပါတယ္။

ဒီျပႆနာမွာ ဝင္မပါဖို႔နဲ႔ အစိုးရက ဘာျဖစ္ျဖစ္ လုပ္ရင္ခံရ မယ္လို႔ ပါးလ္က သူ႔သူငယ္ခ်င္းကို တိုးတိုးတိတ္တိတ္ တားပါေသးတယ္။ ပါးလ္အေနနဲ႔ ဒီကိစၥကို မႀကိဳက္ဘူးဆိုလည္း ဘယ္သူ႔ကိုမွ အသိမေပးဖို႔နဲ႔၊ အျခားသူေတြ သိသြားရင္ ျပႆနာ ရွိတယ္ဆိုတာ သူ႔သူငယ္ခ်င္းက ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ARSA ေတြဟာ အစိုးရသတင္းေပးေတြကို ပစ္မွတ္ထားေနတာေၾကာင့္ ပါးလ္အေနနဲ႔ ဒီကိစၥကို ေရငံုႏႈတ္ပိတ္ ေနလိုက္ ပါေတာ့တယ္။

ၾသဂုတ္ ၂၅ တိုက္ခုိက္မႈျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ ARSA အဖြဲ႔ဝင္ေတြဟာ မ်က္ႏွာကို အဝတ္နက္ေတြစည္း၊ ရြာထဲ လွည့္သြားေနၿပီး ရြာသားေတြကို မေႏွာက္ယွက္ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ တခ်ဳိ႕က ပါးလ္ကို ခ်က္ျပဳတ္ စားစရာေတြနဲ႔ စီးကရက္ ေတြကိုေတာင္ ေပးသြားၾကပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ေဆြမ်ဳိးတစ္ေယာက္က သူ႔ကိုေခၚၿပီး ARSA ေတြက ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ေတြကိုပါ သတ္မယ့္အေၾကာင္း ၾကားထားတာ ေျပာသလို သူ႔ကိုလည္း ထြက္ေျပးဖို႔ ေျပာပါတယ္။

“အဲဒီမွာ က်ဳပ္စၿပီး ေၾကာက္သြားတာပဲ”လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။ အဲဒီကတည္းက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဘက္ကို ထြက္ေျပးလာ ၿပီး သူ႔သူငယ္ခ်င္းကိုလည္း ပါးလ္ မေတြ႔ရေတာ့ပါဘူး။

• တိုက္ခိုက္မႈ

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ကို ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ ငါးရာေက်ာ္ထြက္ေျပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရအတြက္ ငါးသိန္း ဆိုတဲ့ ကိန္းဂဏန္းနဲ႔ယွဥ္ရင္ အဆမတန္ ကြာဟေနတာပါ။ ဟိႏၵဴဒုကၡသည္ေတြကို သူတို႔ဘုရားေက်ာင္း အနီးမွာရွိတဲ့ ၾကက္ျခံတစ္ခုထဲမွာ သီးသန္႔ထားပါတယ္။ သူတို႔ေနရတဲ့ ေနရာက ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို ထားတဲ့ ေနရာေလာက္ ဆိုးဆိုးရြားရြား မဟုတ္ေပမယ့္ သူတို႔ေနခဲ့တဲ့ အိမ္နဲ႔ေတာ့ တူႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ေရာက္ၿပီး တစ္ပတ္ေလာက္အၾကာမွာ ဆီယြြန္ဆူယီ ရြာသားေတြဟာ အရင္က အိမ္နီးနားခ်င္းေတြကို ဆက္သြယ္မိပါတယ္။

သူတို႔ေျပာျပခ်က္အရ ဟိႏၵဴေတြက သူတို႔အိမ္နီးခ်င္းေတြကို ေရာင္းခဲ့တဲ့ တိရိစၦာန္ဖိုးေတြကို သြားေတာင္းခ်င္တယ္။

အဲဒီကိစၥ ဘယ္လိုဆက္ျဖစ္တယ္ မသိေပမယ့္ ဟိႏၵဴအမ်ဳိးသားႏွစ္ေယာက္ ေျပာတာကေတာ့ သူတို႔ကို မြတ္စလင္ ၁၁ ေယာက္က လမ္းမွာၿခိမ္းေျခာက္ၿပီး သစ္သားတုတ္၊ သံတုတ္ေတြနဲ႔ ဝိုင္း႐ိုက္ပါတယ္ တဲ့။

ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ တစ္ေယာက္ကေတာ့ အ႐ိုက္ခံထားရတဲ့ လက္ေမာင္း၊ တင္ပါးေပၚက ဒဏ္ရာေတြကို ျပပါတယ္။

အဲဒီဒုကၡသည္စခန္းေတြရွိရာ ေကာ့ဘဇား ခ႐ိုင္ရဲစခန္းေအာက္မွာရွိတဲ့ အူခီးယားရဲစခန္းမွဴး မိုဟာမက္ကိုင္ကီစလူအင္းက အဲဒီရန္ပြဲက စက္တင္ဘာ ၁၂ ရက္ဝန္းက်င္ေလာက္က ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံကတည္းက ပါလာတဲ့ ရန္ၿငိဳးရန္စ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

႐ိုက္ႏွက္တဲ့ အုပ္စုထဲမွာ ပါတဲ့သူအခ်ဳိ႕ကို ဒုကၡသည္စခန္းကေန ေတာထဲကို ေမာင္းထုတ္ အျပစ္ေပးလိုက္ၿပီလို႔ ရဲအရာရွိက ေျပာပါတယ္။

“အဲဒီလူအုပ္က ဒီလူႏွစ္ေယာက္လက္ကို ႀကိဳးေတြနဲ႔ တုပ္ၿပီး ႐ိုက္တာပါ” လို႔ အ႐ိုက္ခံရသူေတြရဲ႕ တုိင္ၾကားခ်က္ကို သူက ေျပာပါတယ္။

႐ိုက္ခဲ့သူမ်ားမွာ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္သြားၿပီး ျပန္မလာေတာ့ေၾကာင္း ဟိႏၵဴဒုကၡသည္ေတြက ေျပာပါတယ္။

ကိုင္ကီစလူအင္းက သူတို႔ရဲတပ္ဖြဲ႔အေနနဲ႔ လူေသအေလာင္း ႏွစ္ေလာင္းကို ရွာေဖြေတြ႔ခဲ့ေပမယ့္ ႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ယခုျဖစ္စဥ္နဲ႔ ပတ္သက္မႈရွိ၊ မရွိ ေကာက္ခ်က္ မခ်ႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ မိသားစုဝင္တစ္ဦးက အေလာင္းတစ္ေလာင္းကို လာၾကည့္ၿပီး သူတို႔လူျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာခဲ့ေပမယ့္ တာဝန္ရွိသူူမ်ားက သံသယရိွေနၾကတာပါ။

“ဒီအေလာင္းႏွစ္ေလာင္းကို ဘယ္သူဘယ္ဝါဆိုတာ ဘယ္သူမွ အတည္မျပဳႏုိင္ေသးပါဘူး” ဟု ကိုင္ကီစလူအင္းက ေျပာပါတယ္။

အဆိုပါ ကိစၥရပ္ကို စံုစမ္းေနဆဲျဖစ္ၿပီး ေရွ႕ေနာက္မညီတဲ့ ထြက္ဆိုခ်က္မ်ား ရွိေနေၾကာင္း ရဲအရာရွိ တစ္ဦးက ေျပာပါတယ္။ ေပ်ာက္သြားတယ္လို႔ ေျပာတဲ့တစ္ေယာက္ကို ေနာက္ပိုင္းမွာ ျပန္ေတြ႔ခဲ့တာမ်ဳိး ျဖစ္ခဲ့ဖူးတာကို သူက ဥပမာ ေပးပါတယ္။

ဒီျဖစ္စဥ္ကို လူသတ္မႈလို႔ပဲ သတ္မွတ္ထားေၾကာင္း ရဲအရာရွိကိုင္ကီစလူအင္းက ေျပာပါတယ္။

• အေလာင္းျမွဳပ္တဲ့ေနရာ

ဂ်ာဂါဒစ္ရွ္ပါးဟာ သူရဲ႕ ဖိနပ္ကိုခၽြတ္၊ ျမစ္ကမ္းဘက္ကို သြားၿပီး ေျမစာပံု အသစ္ေပၚကို ေလွ်ာက္သြားပါတယ္။

သူ႔အေဖ ရာဘင္ဒရာပါးကို ျမွဳပ္ဖုိ႔ ျဖစ္သလိုတူးထားရတဲ့ တြင္းနားမွာ သူဆုေတာင္းပါတယ္။ ဟိႏၵဴအယူအဆမွာ ဖခင္ေသရင္ သားျဖစ္သူ ေခါင္းတံုးတံုးရပါတယ္။

အဲဒီတြင္းကို ဟိႏၵဴေတြအတြက္ ယာယီဒုကၡသည္စခန္းထဲမွာပဲ တူးလိုက္တာပါ။ ဘာအမွတ္အသားမွလည္း မရွိပါဘူး။ တူးတဲ့ေနရာက ဗုဒၶဘာသာ သခၤ်ဳိင္းနဲ႔ေတာ့ ေနရာ ကန္႔ထားပါတယ္။ သခၤ်ဳိင္းႏွစ္ခုစလံုးက ေတာနံေဘး၊ ဟင္းလင္းျပင္ကြင္းထဲမွာပါ။

ေငြသိမ္းဖို႔ သြားခဲ့ၿပီး အိမ္ျပန္မလာႏုိင္ေတာ့တဲ့ ဟိႏၵဴ ဘာသာဝင္ ၁ဝ ေယာက္ထဲမွာ သူ႔အေဖလည္း ပါတယ္လို႔ ပါးလ္က ေျပာပါတယ္။ စခန္းမွာရွိသူေတြကလည္း ရုပ္အေလာင္းမွာ

ပတ္ထားတဲ့ လက္ပတ္ကို ၾကည့္တာနဲ႔ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ခဲြျခားႏုိင္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

ပါးလ္နဲ႔ သူ႔ညီအစ္ကို ေမာင္ႏွမ ၆ ေယာက္ဟာလည္း ဒီဒုကၡသည္စခန္းမွာ ေနၾကၿပီး သူ႔အေမကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္ မွာ က်န္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ပါးလ္ကေတာ့ အရင္တုန္းက စစ္တေကာင္းမွာ ဆံသဆရာ တစ္ဦးအျဖစ္ အလုပ္လုပ္ခဲ့သူပါ။

သူ႔အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခံရၿပီး ရန္ကုန္မွာ ေနခြင့္ရမယ္ဆိုရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္ကို အၿပီးျပန္သြားခ်င္ေၾကာင္း ပါးလ္က ေျပာပါတယ္။

“က်ဳပ္တို႔ တစ္ရြာတည္းမွာ သူတို႔နဲ႔ အတူေနလို႔ မျဖစ္ေတာ့ဘူး။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာလည္း မေနခ်င္ဘူး” လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

အိႏိၵယကိုေတာ့ ေနသင့္တဲ့ေနရာလို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

“က်ဳပ္တို႔အတြက္ေတာ့ ဒီဒုကၡသည္စခန္းရိွတဲ့ေနရာက မလံုျခံဳပါဘူးဗ်ာ”

Myanmar Now မွကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။