ပုဂံ၊ ေရႊစည္းခုံဘုရားရွိ ဘုရင့္ေနာင္မင္းတရားႀကီး ၏ေခါင္းေလာင္းစာ ကမၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ခံရ

၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ (၂၄) ရက္ေန႔မွ (၂၇) ရက္ေန႔အထိက်င္းပခဲ့ေသာကမၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္အတြက္အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအႀကံေပးေကာ္မတီ၏ (၁၃) ႀကိမ္ေျမာက္ အစည္းအေဝးတြင္ နိုင္ငံအသီးသီးမွ မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္ေပါင္း (၁၃၀)အဆိုျပဳတင္သြင္းရာျမန္မာနိုင္ငံမွပုဂံ၊ ေရႊစည္းခုံဘုရားရွိဘုရင့္ေနာင္မင္းတရားႀကီး၏ေခါင္းေလာင္းစာအပါအဝင္ မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္ (၇၈) ခုအားကမၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္အျဖစ္သတ္မွတ္ခဲ့ပါသည္။ပုဂံေရႊစည္းခုံဘုရားရင္ျပင္ေတာ္ေပၚရွိဘုရင့္ေနာင္ေခါင္းေလာင္းႀကီးကိုျမန္မာသကၠရာဇ္ ၉၁၇ (ေအဒီ ၁၅၅၇) ခုႏွစ္တြင္ ဆင္ျဖဴရွင္ဘုရင့္ေနာင္မင္းတရားႀကီးကသြန္းလုပ္၍ခ်ိတ္ဆြဲလႉဒါန္းခဲ့ပါသည္။ ေခါင္းေလာင္းေပၚတြင္ မြန္၊ ျမန္မာ၊ ပါဠိ (၃) ဘာသာျဖင့္ ေရးထိုးထားပါသည္။ ေခါင္းေလာင္းစာတြင္ ဘုရင့္ေနာင္၏ တိုက္ခိုက္ေအာင္ျမင္ရာအရပ္ေဒသႏွင့္ ထိုေဒသတို႔၌ သာသနာျပဳပုံမ်ားကိုရက္စြဲမ်ားျဖင့္ အတိအက်ေဖာ္ျပလ်က္ မွတ္တမ္းတင္ထားခဲ့ပါသည္။ ဘုရင့္ေနာင္ေခါင္းေလာင္းစာသည္ ခိုင္လုံေသာေခတ္ၿပိဳင္မွတ္တမ္းျဖစ္ျခင္း၊ ေန႔ရက္မ်ားကိုတိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးေသာအခါ တိက်မွန္ကန္ျခင္း၊ ဘုရင့္ေနာင္မင္းတရား၏ မိဖုရားအမည္မ်ားကိုအတိအက်သိရျခင္း၊ မဟာရာဇဝင္ႀကီးႏွင့္ မွန္နန္းရာဇဝင္ေတာ္ႀကီးတို႔၌ မျပည့္မစုံ၊ မတိမက် ေဖာ္ျပထားသည္မ်ားကိုျပည့္စုံတိက်ေအာင္ျဖည့္စြက္နိုင္ျခင္းစသည့္အခ်က္မ်ားႏွင့္ ျပည့္စုံေသာေၾကာင့္ကမၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္အျဖစ္တင္သြင္းခဲ့ရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ကမၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္ (Memory of the World) ဆိုသည္မွာစာၾကည့္တိုက္၊ ျပတိုက္ႏွင့္ ေမာ္ကြန္းတိုက္ဆိုင္ရာစုေဆာင္းမႈမ်ားျဖစ္ေသာေက်ာက္စာ၊ လက္ေရးစာမ်ား၊ တန္ဘိုးမျဖတ္နိုင္ေသာစာအုပ္မ်ား၊ သတင္းစာမ်ား၊ ဓာတ္ပုံႏွင့္ပန္းခ်ီကားမ်ား၊ ဖလင္မ်ားအသံႏွင့္ ဗီဒီယိုအေခြမ်ား၊ စီဒီ၊ အသံမွတ္တမ္းမ်ား၊ စာရြက္စာတမ္းအေထာက္အထားမ်ားစသည္တို႔ျဖစ္ပါသည္။ကမၻာ့အေမြအႏွစ္ (World Heritage) အဆင့္မ်ိဳးမဟုတ္ဘဲမွတ္တမ္းမ်ားကိုသာအဓိကထားသတ္မွတ္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
အဆိုပါ ကမၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္မ်ားသည္ လူသားအားလုံးႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာေၾကာင့္ ယင္းအေမြအႏွစ္မ်ားကိုျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းရန္၊ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္၊မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္မ်ားအားသိျမင္အေလးထားမႈျမႇင့္တင္ရန္ႏွင့္ အျပန္အလွန္အေလးထားမႈရွိေစရန္အတြက္ နိုင္ငံတကာပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးႏွင့္ အကူအညီအေထာက္အပံ့ေပးေရးတို႔လိုအပ္ပါသည္။ ၎အခ်က္မ်ားအားျဖည့္ဆည္းနိုင္ရန္အတြက္ ကမၻာ့နိုင္ငံအသီးသီးတြင္ရွိေနေသာမွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္မ်ားအားကမၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္စာရင္းအျဖစ္သတ္မွတ္နိုင္ရန္UNESCO Memory of the World (ယူနက္စကိုကမၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္) အစီအစဥ္ကို ၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ စတင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါသည္။ ကမၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္မ်ားအား ၁၉၉၇ ခုႏွစ္မွစ၍ (၂) ႏွစ္ တစ္ႀကိမ္ ေရြးခ်ယ္သတ္မွတ္ခဲ့ပါသည္။
၁၉၉၂ ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၇ခုႏွစ္အထိကမၻာတစ္ဝွမ္းမွ မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္ေပါင္း (၄၂၆) ခုအားကမၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံအပါအဝင္ အာဆီယံနိုင္ငံမ်ားျဖစ္ေသာကေမၻာဒီးယားနိုင္ငံ၊ အင္ဒိုနီးရွားနိုင္ငံ၊ မေလးရွားနိုင္ငံ၊ ဖိလစ္ပိုင္နိုင္ငံ၊ ထိုင္းနိုင္ငံ၊ ဗီယက္နမ္နိုင္ငံႏွင့္ တီေမာလက္စတီနိုင္ငံတို႔မွ မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္မ်ားလည္းကမၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္စာရင္းဝင္အျဖစ္သတ္မွတ္ခံရၿပီးျဖစ္ပါသည္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ အင္ဒိုနီးရွားနိုင္ငံတြင္က်င္းပခဲ့ေသာယူနက္စကိုကမၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္ အစီအစဥ္ အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ျမန္မာနိုင္ငံမွ မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္ (၆) ခုကိုကနဦးစာရင္း (Tentative List) အျဖစ္တင္သြင္းခဲ့ပါသည္။ထို႔ေနာက္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ မဟာေလာကမာရဇိန္ ကုသိုလ္ေတာ္ဘုရားေက်ာက္စာမ်ားအားျမန္မာနိုင္ငံ၏မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္အျဖစ္တင္သြင္းခဲ့ရာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဇြန္လတြင္ UNESCO က ကမၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္စာရင္းဝင္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေၾကာင္းေၾကျငာခဲ့၍ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ပထမဆုံးကမၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ဆက္လက္၍ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ ျမေစတီ (ရာဇကုမာရ္) ေက်ာက္စာအားတင္သြင္းခဲ့ရာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇြန္လတြင္ ျမန္မာနိုင္ငံမွ တင္သြင္းေသာျမေစတီ (ရာဇကုမာရ္) ေက်ာက္စာအျပင္ ဂ်ာမနီနိုင္ငံမွ ျမန္မာနိုင္ငံႏွင့္ ပူးတြဲတင္သြင္းေသာျမန္မာဘုရင္ အေလာင္းဘုရားကၿဗိတိန္ဘုရင္ ေဂ်ာ့-၂ ထံသို႔ေပးပို႔ခဲ့ေသာ ေရႊျပားေပၚတြင္ ေရးသားထားသည့္ ေရႊေပလႊာကိုလည္းကမၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္အျဖစ္သတ္မွတ္ခံခဲ့ရပါသည္။

Source/
MORAC
ေရွးေဟာင္းသုေတသနႏွင္႔အမ်ဳိးသားျပတုိက္ဦးစီးဌာန