စေတာ့ရွယ္ယာေစ်းကြက္ အခင္းအက်င္း။

စေတာ့ရွယ္ယာေစ်းကြက္ အခင္းအက်င္း။
၁။ Bear Market စေတာ့ရွယ္ယာမ်ား အေျမာက္အျမားထုတ္ေရာင္းၾကသျဖင့္ ေစ်းႏႈန္းမ်ား က်ဆင္းေနသည့္ ေစ်းကြက္ျဖစ္ပါသည္။
၂။ Bond အတုိးပါေသာ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္ျဖစ္ျပီး ဗဟိုအစိုးရ၊ ေဒသအစိုးရ၊ ကုမၸဏီမ်ား၊ ဘဏ္မ်ားမွထုတ္ေ၀ၾကပါသည္။ အခ်ိန္ေစ့လွ်င္ ကိုင္ေဆာင္သူသို႕ ျပန္လည္ ထုတ္ေပးရန္ တာ၀န္ရွိျပီး ကုမၸဏီ ပိုင္ဆိုင္မႈႏွင့္မသက္ဆိုင္ပါ။
၃။ Broker ေငြေခ်း၊ သက္ေသခံလက္မွတ္မ်ား ေရာင္း၀ယ္ျခင္းတြင္ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္၍ ေဆာင္ရြက္ခ ယူသူျဖစ္ပါသည္။ ၄င္းသည္ SEC တြင္ အရည္အခ်င္းမ်ား စစ္ေဆးကာ မွတ္ပံုတင္ရပါသည္။
၄။ Coupon Rate ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္မ်ားတြင္ ေပးေ၀ေသာ အတိုးႏႈန္းျဖစ္သည္။ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္ထုတ္ေ၀သူက ၀ယ္ယူသူအား သတ္မွတ္ သက္တမ္းအတြင္း ေပးမည္ဟု ကတိျပဳထားေသ အတိုးႏႈန္းကို ေခၚဆိုသည္။
၅။ Dealer စေတာ့ေစ်းကြက္တြင္ Broker, Agent မဟုတ္ဘဲ မိမိကိုယ္တိုင္ ရွယ္ယာ၀ယ္ယူ ေရာင္းခ်ျခင္းမွ အက်ိဳးအျမတ္ ရရွိရန္ ေဆာင္ရြက္သူျဖစ္ပါသည္။ တစ္ဦးခ်င္းေသာ္လည္းေကာင္း၊ အဖြဲ႕အစည္းလိုက္ေသာ္လည္းေကာင္း ေဆာင္ရြက္ၾကပါသည္။
၆။ Debt Security သတ္မွတ္ထားေသာ အတိုးႏႈန္းေပးကာ သတ္မွတ္ထားေသာ အခ်ိန္ကာလအတြင္း ျပန္လည္ေပးဆပ္ပါမည္ ဟု ေဖာ္ျပပါရွိေသာ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ား ျဖစ္သည္။
၇။ Due Diligence ေငြေခ်းသက္ေသခံ လက္မွတ္မ်ား ထုတ္ေ၀ေရာင္းခ်ုျခင္း မျပဳမီ တာ၀န္ခံေရာင္းခ်မည့္သူမ်ား၊ ေရွ႕ေန၊ စာရင္းကိုင္၊   ေငြေခ်း သက္ေသခံလက္မွတ္ ကုမၸဏီတို႔ႏွင့္ ေတြ႕ဆံု၍ ထုတ္ေ၀မည့္ကုမၸဏီ၏ အေသးစိတ္အခ်က္အလက္မ်ားကို ရွင္းလင္းေဆြးေႏြးျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
၈။ Employee Stock Ownership Plan (ESOP) ၀န္ထမ္းမ်ားအား ၄င္းတို႔လုပ္ကိုင္ေသာ ကုမၸဏီတြင္ အစု၀င္ခြင့္ ေပးေသာ စနစ္ျဖစ္ပါသည္။ ESOP သည္ လက္ရွိ၀န္ထမ္းမ်ား အျငိမ္းစားယူသည့္အခါ အက်ိဳးခံစားခြင့္ ေပးရာတြင္ သံုးပါသည္။
၉။ Equity (က) ကုမၸဏီမ်ားတြင္ စေတာ့ရွယ္ယာပိုင္ရွင္မ်ား ပိုင္ဆိုင္သည့္ တန္ဖိုး (ခ)ေပးသြင္းျပီး မတည္ရင္းႏွီးေငြ၊ သီးသန္႔ ရန္ပံုေငြမ်ားႏွင့္ ကုမၸဏီရွိ အျမတ္ခြဲေ၀ျပီး လက္က်န္မ်ားကို စုေပါင္း၍ ေခၚဆိုပါသည္။
၁၀။ Firm Commitment Underwriting နည္းစနစ္တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈဘဏ္သည္ ျဖန္႔ခ်ိေရာင္းခ်မည့္ ကုမၸဏီထံမွ တစ္လံုးတစ္ခဲတည္း ေပးေခ် ၀ယ္ယူကာ အမ်ားျပည္သူသို႕ ျပန္လည္ေရာင္းခ်ျခင္း ျဖစ္ျပီး ေရာင္းမကုန္ေသာ ရွယ္ယာမ်ား ရွိပါက အဆိုပါဘဏ္က တာ၀န္ယူရပါသည္။
၁၁။ Flotation ကုမၸဏီ၏ ရွယ္ယာမ်ားကို ေစ်းကြက္အတြင္း ပထမဆံုးအၾကိမ္ ထုတ္ေ၀ေရာင္းခ်ျခင္းကို ေခၚသည္။
၁၂။ Initial Public Offering ကုမၸဏီ တစ္ခုက ၄င္း၏ အရင္းအႏွီးအတြက္ ပထမဦးဆံုးအၾကိမ္ အစုရွယ္ယာသစ္မ်ားကို အမ်ားျပည္သူသို႕ ကမ္းလွမ္းေရာင္းခ်ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
၁၃။ Investment Banking ေငြေခ်းသက္ေသခံလက္မွတ္ အသစ္မ်ား ျဖန္႕ျဖဴးေရာင္းခ်ရာတြင္ ေငြေရးေၾကးေရးအရ ၾကားခံ   ေဆာင္ရြက္ေပးေသာအဖြဲ႕ျဖစ္သည္။ ေငြေခ်းသက္ေသခံ လက္မွတ္မ်ားကို တာ၀န္ခံေရာင္းခ်သည့္ လုပ္ငန္းကို ေဆာင္ရြက္ပါသည္။
၁၄။ Junk Bond ခိုင္မာမႈ အားနည္းေသာ္္လည္း အတိုးႏႈန္းျမင့္မားစြာေပးကာ ထုတ္ေ၀ေသာ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္မ်ားျဖစ္သည္။ ဆံုးရံႈးႏိုင္ေျခမ်ားေသာ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္မ်ား ျဖစ္သည္။
၁၅။ Listed Company တရား၀င္ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းတစ္ခုတြင္ သတ္မွတ္ထားေစာ စံမ်ားျဖင့္ ျပည့္စံုသျဖင့္ စာရင္း၀င္ကုမၸဏီတစ္ခုအျဖစ္ လက္ခံျပီးေသာ ကုမၸဏီတစ္ခု ျဖစ္သည္။ ၁၆။ Margin Trading စေတာ့မ်ားကို ၀ယ္ယူရင္းႏွီးလိုေသာ   ေဖာက္သည္တစ္ဦးအတြက္   ေငြေခ်းသက္ေသခံ လက္မွတ္ ကုမၸတစ္ခုသည္ ၄င္း၏ ေငြစာရင္းမွ လိုအပ္ေသာ ေငြကို ယာယီစိုက္ထုတ္၀ယ္ယူေပးထားျပီး ၄င္းေငြအတြက္ အတိုးကို ေကာက္ခံပါသည္။
၁၇။ Market Price လြတ္လပ္ေသာ ေစ်းကြက္၊ အျပိဳင္အဆိုင္ေရာင္းခ်ေသာ ေစ်းကြက္တြင္ ရွယ္ယာတစ္ခု သို႕မဟုတ္   ေငြေခ်းစာအခ်ဳပ္ တစ္ေစာင္၏ ေပါက္ေစ်း ျဖစ္ပါသည္။
၁၈။ Maturity Date ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္မ်ား ထုတ္ေ၀ထားျပီး ကိုင္ေဆာင္ထားသူသို႕ျပန္လည္အမ္းရန္ အခ်ိန္ေစ့ေရာက္ေသာေန႕ျဖစ္ပါသည္။    ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္တြင္ ပံုႏွိပ္ေဖာ္ျပထားပါသည္။
၁၉။ Over-the-counter market (OTC) ေငြေခ်းသက္ေသခံ လက္မွတ္မ်ားကို စေတာ့အိတ္ခ်ိန္း၏ ျပင္ပတြင္ ေရာငး္၀ယ္ေသာစနစ္   ျဖစ္ပါသည္။    စေတာ့အိတ္ခ်ိန္း၏ သတ္မွတ္ထားေသာ စံမ်ား မျပည့္မီေသးမီ OTC ေစ်းကြက္တြင္ ေရာင္း၀ယ္ႏိုင္ၾကပါသည္။
၂၀။ Public Company အမ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ ကုမၸဏီတစ္ခုျဖစ္ျပီး ရွယ္ယာရွင္အေရအတြက္ အကန္႕အသတ္မရွိ ဖြဲ႕စည္းႏိုင္ျပီး ရွယ္ယာမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ လႊဲေျပာင္းေရာင္းခ်ခြင့္ ရွိပါသည္။ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းတြင္ ပါ၀င္ေရာင္ခ်ႏိုင္ေသာ ကုမၸဏီျဖစ္သည္။
၂၁။ Quotation စေတာ့တစ္ခု၏ ေန႔တစ္ေန႔တာအတြင္း ၀ယ္ယူရရွိႏိုင္ေသာ အနိမ့္ဆံုးေစ်းႏွင့္ အျမင့္ဆံုးေစ်း သတ္မွတ္ခ်က္ ျဖစ္ပါသည္။ ၂၂။ Repo Repurchase Agreement ၏ အတိုေကာက္စကားလံုးျဖစ္သည္။ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္မ်ားကို ေရာင္းခ်ျပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ သေဘာတူထားသည့္ အခ်ိန္တြင္ သေဘာတူထားသည့္ေစ်းႏႈန္းျဖင့္ ျပန္လည္၀ယ္ယူရန္ သေဘာတူညီခ်က္ျဖစ္ပါသည္။
၂၃။ Securities and Exchange Commission (SEC) ေငြေခ်းသက္ေသခံလက္မွတ္မ်ား ေရာင္း၀ယ္ေရးဥပေဒအရ ဖြဲ႕စည္း တည္ေထာင္ထားေသာ အဖြဲ႕ျဖစ္ျပီး ရွယ္ယာေစ်းကြက္ၾကီးတစ္ခုလံုးအား တာ၀န္ယူၾကီးၾကပ္ကြန္ကဲသည့္ အဖြဲ႕ျဖစ္ပါသည္။
၂၄။ Stock Dividend အျမတ္ေ၀စုကို ေငြသားျဖင့္ မေပးဘဲစေတာ့မ်ားျဖင့္ ထုတ္ေပးျခင္းျဖစ္ပါသည္။
၂၅။ Stock Exchange ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္မ်ား ရွယ္ယာမ်ားႏွင့္ အျခားဘ႑ာေရး စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ားကို   ေရာင္း၀ယ္ေသာေစ်းကြက္ျဖစ္ျပီး   ေစ်းႏႈန္းကို၀ယ္လိုအား/ေရာင္းလိုအား ျဖင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ပါသည္။ ၄င္းသည္ ေငြျဖစ္လြယ္မႈ၊ မွ်တမႈ၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ၊ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံသူမ်ားအား ကာကြယ္မႈမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစပါသည္။ ကိုယ္တိုင္စည္းမ်ဥ္းမ်ား ျပဌာန္း၍ ထိန္းေက်ာင္းေသာအဖြဲ႕ျဖစ္သည္။
၂၆။ Underwriting ထုတ္ေ၀သည့္ ရွယ္ယာမ်ားေငြေခ်းစာခ်ဳပ္မ်ားအား တစ္ဆင့္ခံျပန္လည္ျဖန္႕ခ်ိေရာင္းခ်ေသာ လုပ္ငန္းျဖစ္ျပီး ၄င္းလုပ္ငန္းကို အသင္းစုမ်ား ဖြဲ႕စည္းကာ ေဆာင္ရြက္ၾကပါသည္။ ေစ်းႏႈန္းကြာျခားမႈအေပၚမွ ၀င္ေငြရရွိပါသည္။ Firm commitment, best effort, standby commitment စသည့္ နည္းစနစ္မ်ားျဖင့္ ျဖန္႔ခ်ိေရာင္းခ်ပါသည္။ စာေရးသူ-သက္ထြန္းဦး ၏စာအုပ္ မွ အယ္ဒီတာအဖြဲမွ ျပန္လည္တည္းျဖတ္ တင္ျပအပ္ပါသည္။
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ျမန္မာ့ေခတ္ျပိဳင္စီးပြားေရးအတြက္ အသိပညာဦးေဆာင္မူျဖင့္ ေရရွည္တိုးတက္မူဆီသို့
ျမန္မာ့စြန့္ဦးထီထြင္မူႏွင့္ စီးပြားေရစီမံခန့္ခြဲမူ အခမဲ့ ၀က္ဆိုဒ္
www.entrepreneursme.com (www.esmemm.com)
ျမန္မာ့စြန့္ဦးတီထြင္မူႏွင့္ စီးပြားေရးစီမံခန့္ခြဲမူ သင္တန္းေက်ာင္း
Myanmar Entrepreneur SME Institute (MESI)
ျမန္မာနိုင္ငံအႏံွ့တြင္ သင္တန္းေက်ာင္း (၅)ခု ၊ ျမိဳ့ေပါင္း(၁၈) နွင့္၊ လုပ္ငန္းေပါင္(၅၀၀)ေက်ာ္ စီမံခန့္ခြဲမူ ရံုုး၀န္ထမ္း (၄၀၀၀)ေက်ာ္ အား ၀န္ေဆာင္မူေပးထားျပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လူၾကီးမင္းတို့ လိုအပ္တဲ့ စီးပြာေရဆိုင္ရာ (သင္တန္း+အၾကံေပး+၀န္ေဆာင္မူ) မ်ားအား www.esmemm.com (MESI)တြင္ ၀န္ေဆာင္မူရရိွနိုင္ပါျပီ။
ျမန္မာ့ပထမဆုံးေသာ စြန္႔ဦးတီထြင္မႈႏွင့္ စီးပြားေရးစီမံခန္႔ခြဲမႈ ၀ဘ္ဆုိဒ္ www.EntrepreneurSME.com (Future Myanmar – Management) (Entrepreneurs Generation – SMEs Promotion for Myanmar) ----- Facebook: Fb.com/ Entrepreneur SMEs ----- Email: EntrepreneurSME.mm@gmail.com ----- Website: www.EntrepreneurSME.com