ေဆြးေႏြးမႈေတြ ေအာင္ျမင္မွ နယ္စပ္ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္ႏိုင္မည္

ထိုင္းျမန္မာနယ္စပ္ကို ထြက္ေျပးခုိလံႈလာၾကတဲ့ ကရင္လူမ်ိဳးဒုကၡသည္မ်ား။ 

ထိုင္းျမန္မာနယ္စပ္မွာ ရွိေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ႏိုင္ေရး အတြက္ ျပင္ဆင္မႈေတြ လုပ္ေနေပမယ့္ လက္ရွိအေျခအေနမွာ ေနရပ္ျပန္မယ့္ သူေတြ အတြက္ လံုၿခံဳေရးနဲ႔ ေရရွည္ရပ္တည္ဖို႔ အာမခံခ်က္ မရွိေသးဘူးလို႔ ျမန္မာ ဒုကၡသည္အေရးကို ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ The Border Consortium ၊ TBC အဖဲြ႔ရဲ႕ အမႈေဆာင္ညႊန္ၾကားေရးမႈး Sally Thomson ကေျပာလိုက္ပါတယ္။ စစ္ပဲြ ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ ထြက္ေျပးလာၾကရတဲ့ ဒုကၡသည္အမ်ားစုအေနနဲ႔ သူတို႔ေနရပ္ေတြမွာ စစ္တပ္ေတြရွိေနေသးတဲ့အေပၚ အဓိက စိုးရိမ္ေနၾကတာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ ေက်းရြာေတြကေန စစ္တပ္ေတြ႐ုပ္သိမ္းဖုိ႔၊ ေျမျမႇဳပ္မိုင္းရွင္းလင္းဖုိ႔ စတဲ့ကိစၥေတြက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈေတြ ေအာင္ျမင္မွသာ ေနာက္ဆက္ျဖစ္လာမယ့္ ကိစၥေတြျဖစ္တယ္လို႔ VOA နဲ႔သီးသန္႔ေမးျမန္းခန္းမွာ Sally Thomson ကေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို မစုျမတ္မြန္က ဆက္လက္တင္ျပထားပါတယ္။

ထိုင္းျမန္မာနယ္စပ္မွာ သိန္းနဲ႔ခ်ီ ရွိေနေသးတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဒုကၡသည္ေတြေနရပ္ျပန္ႏိုင္ဖုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္ ၃ ႏွစ္ကေလာက္ မျမင့္မားေတာ့ေပမယ့္ သူတို႔ျပန္ႏိုင္တဲ့အေျခအေနေရာက္ရင္ျပန္ၾကဖုိ႔အတြက္ လိုအပ္တာေတြကိုေတာ့ ျပင္ဆင္ေနပါတယ္လို႔ The Border Consortium ၊ TBC အဖဲြ႔ရဲ႕ အမႈေဆာင္ညႊန္ၾကားေရးမႉး Sally Thomson က VOA ျမန္မာပိုင္းကို ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာဒုကၡသည္အေရးကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေဆာင္ရြက္ ေနတဲ့ Sally Thomson အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု Washington ၿမိဳ႕ေတာ္ကို ေခတၱေရာက္ေနခ်ိန္မွာ ဒုကၡသည္ေတြေနရပ္ျပန္ႏိုင္ေရး အလားအလာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ VOA ကေတြ႔ဆံုေမးျမန္းစဥ္မွာ ခုလို ေျဖၾကားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီးနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ေတြရရွိခဲ့တဲ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္ ၃ ႏွစ္က ရွိခဲ့တဲ့ အေကာင္းျမင္ခဲ့မႈနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ရင္ေတာ့ လက္ရွိအေျခအေနက ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လို႔ရတဲ့ အေျခအေနရွိလာမွာပါလို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနတာမ်ဳိးပါ၊ သူတုိ႔ ေနရပ္ျပန္ႏိုင္ၾကမယ့္ေန႔ ေရာက္လာတဲ့အခါမွာ ျပန္ႏိုင္ၾကဖုိ႔ေတာ့ က်မတို႔က ျပင္ဆင္ထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအေရွ႕ေတာင္ပိုင္းက အေျခအေနေတြဟာ ေသေသခ်ာခ်ာ စီစဥ္မထားဘဲ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ဖို႔ သင့္ေတာ္တဲ့ အေနအထားမွာ မရွိေသးပါဘူး။”

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲတခ်ဳိ႕ ရွိလာခဲ့ၿပီး အစိုးရတပ္ေတြနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ တိုင္းရင္းသားအဖဲြ႔ေတြၾကားမွာလဲ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲဖုိ႔ ေဆြးေႏြးေနၾကခ်ိန္မွာ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ႏိုင္ဖုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ပိုမရွိ သင့္ဘူးလားလုိ႔ ေမးတဲ့အခါမွာေတာ့-

“ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈေတြနဲ႔ ပါတ္သက္လုိ႔ က်မတုိ႔အျမင္ကို ေျပာရရင္ေတာ့ ေဆြးေႏြးမႈေတြဟာ ေခ်ာေမြ႔ေနပံုမရဘူး၊ ေႏွးေကြးေနတယ္။ အဓိက

ေျဖရွင္းဖုိ႔လိုတဲ့ကိစၥေတြ အထူးသျဖင့္ စစ္တပ္နဲ႔ ပတ္သက္ေနတဲ့ ကိစၥေတြအတြက္က အခ်ိန္ေပးရပါဦးမယ္၊ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ႏိုင္ဖုိ႔အတြက္ အေရးႀကီးတာက စစ္သားေတြၾကားမွာ လိုက္နာရမဲ့ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ၊ တပ္ေတြျပန္႐ုပ္သိမ္းဖုိ႔ကိစၥေတြ၊ တပ္ျဖန္႔ခ်တဲ့ေနရာမွာ စည္းစနစ္ရွိရမဲ့ ကိစၥေတြ၊ အဲဒါေတြကို ေျဖရွင္းဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြက ဒုကၡသည္အသိုင္းအဝိုင္းဖက္က အေလးထားေစာင့္ၾကည့္ေနၾကတဲ့ အခ်က္ေတြပါ၊ ဒုကၡေတြျပန္ဖုိ႔ အဆင္သင့္ျဖစ္ၿပီလားဆုိတဲ့ကိစၥကို သူတုိ႔နဲ႔ေဆြးေႏြးတိုင္း၊ သူတုိ႔ ရြာေတြမွာ စစ္တပ္ေတြရွိေနေသးတဲ့ကိစၥကို စိုးရိမ္ၾကပါတယ္။ အမ်ားစုက ျမန္မာအစိုးရတပ္ေတြေၾကာင့္ ထြက္ေျပးလာၾကတဲ့သူေတြပါ၊ ဒုကၡသည္ေတြအေနနဲ႔ တပ္ေတြ႐ုပ္သြားဖုိ႔အေရး ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကပါတယ္။ ဒါမွပဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြ တကယ္ပဲေရွ႕ဆက္သြားေနတယ္ဆိုတဲ့ ယံုၾကည္မႈကို သူတို႔ရၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။”

လက္ရွိအေျခအေနဟာ နယ္စပ္ကဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရးကို အားေပးဖုိ႔ မသင့္ေတာ္ေသးဘူးလို႔ TBC အဖဲြ႔နဲ႔ ျပည္တြင္းမွာ ေဆြးေႏြးမႈေတြရွိတဲ့ ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားမဟာမင္းႀကီးရံုး UNHCR ကလဲ လက္ခံတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရ၊ ထုိင္းအစိုးရနဲ႔ ဒုကၡသည္အေရး ေဆာင္ရြက္ ေနၾကတဲ့ အဖဲြ႔အစည္းေတြအားလံုးကလဲ ဒုကၡသည္ေတြေနရပ္ျပန္ႏိုင္ၾကဖုိ႔လိုအပ္တဲ့ အဆင့္ေတြ အမ်ားႀကီးလုပ္ဖုိ႔က်န္ေသးတယ္ဆိုတာကို နားလည္ ထားၾကတယ္လို႔ TBC ရဲ႕ အမႈေဆာင္ညႊန္ၾကားေရးမႉး Sally Thomson ကေျပာပါတယ္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီခ်က္ေတြၿပီးရင္ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈေတြ၊ ေျမျမႇဳပ္မိုင္းရွင္းလင္းေရးကိစၥေတြ၊ ဒုကၡသည္ေတြျပန္ၾကရမယ့္ ေနရာထုိင္ခင္းကိစၥေတြ၊ သူတုိ႔ကို အကာအကြယ္ေပးေရး လံုၿခံဳေရးကိစၥေတြ အမ်ားႀကီးကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖုိ႔လိုအပ္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ျပည္တြင္းမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြလုပ္ေနခ်ိန္ အရင္က နယ္စပ္က ဒုကၡသည္ေတြကို ကူညီေထာက္ပံ့တဲ့ ႏိုင္ငံတကာအလႈရွင္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕ အာ႐ံုစိုက္မႈဟာ ျပည္တြင္းဖက္ကို ေျပာင္းသြားတဲ့ အေပၚမွာလည္း ဒုကၡသည္ေတြ စိုးရိမ္မႈရွိေနၾကပါတယ္။

“ဒီကိစၥက အဓိကစိုးရိမ္ေနၾကတဲ့ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိမွာေတာ့ အေမရိကန္အစိုးရက ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ အေျခအေနအေပၚမွာ အမ်ားႀကီး ေထာက္ခံမႈ ေပးပါတယ္။ တျခားအစုိးရေတြအေနနဲ႔ကေတာ့ ကမာၻႀကီးရဲ႕ တျခားေနရာေတြမွာ ေျဖရွင္းရမဲ့ ျပႆနာေတြရွိေနတာမ်ဳိးေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ေတြ အတြက္ ေပးတဲ့ အေထာက္အပံ့ေတြက်ဆင္းသြားပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ဝန္ေဆာင္မႈေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ပစ္လိုက္ရပါတယ္။ ဒုကၡသည္စခန္းေတြထဲမွာ ေပးေနတဲ့ ဝန္ေဆာင္မႈေတြကို ေလွ်ာ့လိုက္ရတဲ့အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ျပန္ႏိုင္ၾကတဲ့ အေျခအေနအလဲမရွိေသးတဲ့ ဒုကၡေတြၾကားမွာ စိတ္ေသာကေရာက္ၾကရပါတယ္။ တေန႔မွာ ေနရပ္ျပန္ႏိုင္ၾကေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြရွိေနၾကတဲ့ အခုလို အေရးႀကီးတဲ့အခ်ိန္မ်ဳိးမွာ အစိုးရေတြအေနနဲ႔ အေျခခံလူသားခ်င္း စာနာတဲ့ အေထာက္အပံ့ေတြ ေပးဖုိ႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါမွသာ သူတုိ႔ေနရပ္ျပန္ၿပီး လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းကို ျပန္လည္ထူေထာင္ႏိုင္ၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။”

ဒုကၡသည္အေရးကို ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ TBC အဖဲြ႔ရဲ႕ အမႈေဆာင္ညႊန္ၾကားေရးမႉး Sally Thomson ရဲ႕ အေျပာအရ လက္ရွိမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို သူတုိ႔ သေဘာနဲ႔ ျပန္သြားၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြရွိေပမယ့္ အေရအတြက္ အင္မတန္နည္းပါတယ္။ ဒုကၡသည္အမ်ားစုကေတာ့ သူတို႔ျပန္ရမဲ့ ေနရာေတြမွာ စစ္တပ္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈကင္းမွသာ သူတုိ႔ရဲ႕ လံုၿခံဳေရးအတြက္ စိတ္ခ်ႏိုင္ၾကမွာျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာေနပါတယ္။ လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အစုိးရနဲ႔ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖဲြ႔ေတြၾကား လုပ္ေနတဲ့ ေဆြးေႏြးမႈေတြထဲမွာေတာ့ နယ္စပ္က ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ႏုိင္ေရးကိစၥ မပါဝင္ေသးဘူးလို႔လည္း Sally Thomson ကေျပာပါတယ္ရွင္။

စုျမတ္မြန္ / ဗီြအုိေအ (ျမန္မာပိုင္း)
http://burmese.voanews.com/content/refugees-can-return-only-when-talks-successfully-done-/2625177.html