ျမန္မာ့စီးပြားေရး တက္ေနလား က်ေနလား?

 ((အလြန္ေကာင္းေသာ ပို႔စ္ပါ၊ အစအဆံုး ဖတ္ၾကည့္ေစခ်င္))

ျမန္မာ့စီးပြားေရး တက္ေနလား က်ေနလား?

MBA classmate Dr Tin Sein ေရးတဲ့စာ

ျမန္မာ့စီးပြားေရး တက္ေနလား က်ေနလား?

ကမာၻ႕ဘဏ္လို နိုင္ငံတကာအဖြဲ့အစည္းေတြက
ေကာက္လို့ ရတဲ့ စာရင္းအင္း အခ်က္အလက္ေတြ
ေပၚမူတည္ျပီး ျမန္မာ့စီးပြားေရး 6% 7% နဲ႔
တိုးတက္တယ္ လို့ ေျပာပါတယ္။

အစိုးရကလည္း စီးပြားေရးတက္ေနတယ္လို႔
အခိုင္အမာေျပာေနပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ MMRD ကုမၸဏီက ျပည္တြင္း လုပ္ငန္းရွင္
ေတြကို ေလ့လာျပီးေတာ့ ျပီးခဲ့တဲ့ သံုးနွစ္အတြင္း
ဆက္တိုက္က်ေနတယ္လို့ ေျပာျကပါတယ္။

ဘယ္ဟာမွန္သလဲ။ ?

My comment:

တိုင္းၾကတဲ့ ေပတံ မတူလို့ပါ။

နိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းေတြက နိုင္ငံတခုရဲ့
စီးပြားေရးတိုးတက္လား မတိုးတက္လားဆိုတာကို
တိုင္းတာတဲ့ အခ်က္ေတြရွိပါတယ္။

GDP, Export, Import, Purchasing power.
ကုန္သြယ္ေရးလိုေငြ စတဲ့ အခ်က္ေတြေပၚ
မူတည္ျပီး တိုင္းတာပါ။

အဲဒီအဖြဲ႕အစည္းေတြ ေျပာတာက
macroeconomy တစ္နိုင္ငံဆိုင္ရာ စီးပြားေရး
အေျခအေနကို ေျပာတာပါ။

ျမန္မာနိုင္ငံက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြက
ေျပာတာက microeconomy တဦးခ်င္းစီ
စီးပြားေရး ေကာင္းတာ မေကာင္းတာကို
ေျပာတာပါ။

ျမန္မာနိုင္ငံသား လုပ္ငန္းရွင္ အမ်ားစု အေနနဲ႔
စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြေတာ့ မေကာင္းတာအမွန္ပါ။

ဒါ ဘယ္လိုမွ ျငင္းလို့ မရပါဘူး။

ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ စီးပြားေရးတိုးတက္ေနေပမဲ့
ျမန္မာနိုင္ငံက ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရွင္မ်ားရဲ့
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြက်ဆင္းေနတယ္လို႔
ေျပာရမွာပါ။

ဒီေတာ့ ျပည္တြင္း လုပ္ငန္းရွင္အမ်ားစုရဲ့ လုပ္ငန္း
က်ေနျပီး နိုင္ငံရဲ့ စီးပြားေရးတက္ေနတာ
မျဖစ္နိုင္ဘူး။

နိုင္ငံတကာ အဖြဲ့အစည္းေတြ မွားျပီး တြက္ခ်က္
ၾကတာလို႔ ယူဆလိုက္ရင္
အဲဒီ ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရွင္ ေနာက္ နွစ္အနည္း
ငယ္အတြင္းမွာ လုပ္ငန္းျပဳတ္ေနပါျပီ။

လုပ္ငန္းရွင္ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။
တကယ္ျဖစ္ေနတာက ဒီလိုပါ။

အခုနွစ္ပိုင္း ငါးနွစ္အတြင္း ျမန္မာျပည္မွာ လာျပီး
အလုပ္လုပ္တဲ့ နိုင္ငံျခား ကုမၸဏီ ေလးငါးေထာင္
လာက္ရွိေနပါျပီ။

တခ်ိဳ႕လုပ္ငန္းက ဝန္ထမ္း ဆယ္ဂဏန္း တခ်ိဳ႕က
ငါးေထာင္ တေသာင္း ေလာက္ရွိပါတယ္။

စာရင္းအေသအခ်ာေကာက္ထားတာ မရွိေပမဲ့
အၾကမ္းအားျဖင့္ လူ တသန္း နွစ္သန္းၾကား
ေလာက္ အလုပ္ခန္႔ထားတာပါ။

အရင္းအနွီး အမ်ားဆံုးျမဳပ္နွံျပီး နိုင္ငံျခားထုတ္ကုန္
တန္ဖိုး အမ်ားဆံုးက ေရနံဓာတ္ေငြ႕ပါ။

လူသိအမ်ားဆံုးနဲ႔ နိုင္ငံသားအမ်ားဆံုး
သံုးျဖစ္တာက Telenol, Oredoo တို႔လို
telecommunication လုပ္ငန္းေတြပါ။

Coca Cola, KFC, Starbuck တို႔လို
အေမရိကန္ ကုမၸဏီေတြပါလာသလို

CP, Hwawai, Grab, ZTE တို႔လို
ကမာၻ႕အဆင္မွီ အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံက ကုမၸဏီေတြ
လည္းပါလာပါတယ္။

အဲဒီ ကုမၸဏီေတြက အလုပ္အကိုင္ သိပ္မဖန္းတီး
ေပးနိုင္ေပမဲ့
ကုမၸဏီအႀကီးေတြက အလုပ္ေခၚရင္
လုပ္ခလစာ ျမင့္ျမင့္ေပးျပီးေခၚတတ္ပါတယ္။

အင္ဂ်င္နီယာေက်ာင္းဆင္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ
စကၤာပူလစာကို မရွံံဳးေလာက္ေအာင္ရျကပါတယ္။

GDP တမ်ဳိးသားလံုး ထြက္ကုန္ပမာဏမွာ
အခ်ိဳးအစာ းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ပါဝင္ေနျပီး
နိုင္ငံစီးပြားေရးတိုးတက္ေနတယ္ ဆိုတဲ့
ပံုရိပ္ထြက္ေစတာပါ။

အခု ၂၀၁၈ ခုနွစ္ ျမန္မာ့ သမိုင္းတေလ်ာက္မွာ
ကုန္သြယ္မူ export impory ပမာဏ
အျမင့္မားဆံုး ျဖစ္ေလာက္ေအာင္ ျမင့္တက္
လာတာ FDI နိုင္ငံျခားရင္းနွီးျမုပ္နွံမူေၾကာင့္ဆိုတာ
ျငင္းလို့မရပါဘူး။

ျမန္မာစီးပြားေရးကို အင္ဂ်င္ အသစ္နဲ႔
ေမာင္းနွင္ေနတယ္ဆိုတာ အမွန္ပါ။

ဒါေတာင္ ရခိုင္ အေရးအခင္းေၾကာင့္
ရင္းနွီးျမုပ္နွံမူ အရွိန္က်သြားလိုပါ။

နိုင္ငံျခားကုမၸဏီ အမ်ားစုက ေအာက္ေျခအလုပ္
သမားေတြအတြက္ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း
သိပ္မဖန္တီးေပးတဲ့အတြက္
ဓနခြဲေဝမူေသခ်ာ မရွိေသးတဲ့အျပင္
ကုမၸဏီအမ်ားစုဟာ အခြန္ကင္းလြတ္ခြင့္ကာလမွာ
ဘဲရွိေနတဲ့အတြက္ အခြန္ေငြလဲမရေသးပါ။

ယွဥ္ျပိဳင္ခံရတဲ့ ျမန္မာ လုပ္ငန္းရွင္ေတြေတာ့
လုပ္ငန္းျပဳတ္လုျပဳတ္ခင္ ျဖစ္ေနပါျပီ။

ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္မ်ား လုပ္ငန္းမေကာင္းလို႔
က်ရွံဳးရျခင္းရဲ့ အေၾကာင္းရင္းမ်ား

၁။ နည္းပညာ နိမ့္က်ျခင္း

ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ အမ်ားစု လုပ္ၾကတာက
စားေသာက္ကုန္ထုတ္လုပ္ျခင္း အမ်ားစုျဖစ္ျပီး
နည္းပညာအဆင့္နိမ့္ၾကပါတယ္။

ေနာက္ျပီး ထုတ္ကုန္အဆင့္ သိပ္မမ်ားတဲ့
လုပ္ငန္းေတြဘဲ လုပ္နိုင္ပါတယ္။

အခု AFTA ျဖစ္သြားေတာ့ အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံက
သြင္းလာတဲ့ ကုန္ပစၥည္းေတြကို ဘယ္လိုမွ
ယွဥ္ျပိဳင္နိုင္တာ မရွိပါဘူး။

ျပည္တြင္း စက္ရံု အမ်ားစုက စက္အေဟာင္းေတြ
အမ်ားႀကီးစုမိသြားျပီး သံတိုသံစအေနနဲ႔
ေရာင္းစားရမဲ့ အဆင့္ျဖစ္ေနပါျပီ။

ဥပမာ ဆီစက္ဆိုပါေတာ့ အကုန္နီးပါးရပ္ေနပါျပီ။

ေရခဲစက္ဆို ျပဳတ္တာၾကာပါျပီ။

ျမန္မာျပည္ထုတ္ ၈၁/၄" နွစ္လံုးထိုး ကြန္ပလပ္စာ
ဆိုတာ နာမည္ႀကီးပါ။

ဂ်ပန္တေယာက္ကို ျပၿပီး ဒါကို ျမန္မာျပည္က
ထုတ္တာလို့ ေျပာေတာ့ အရမ္း အံ့ျသသြားပါတယ္။

ရုတ္တရက္ အထင္ႀကီးျပီး အံ့ၾသတာလို႔
ထင္ခဲ့ေပမဲ့ သူက အဲလို efficient မျဖစ္တဲ့
compressor ကို တကမာၻလုံုး မသံုးတာၾကာျပီ။

စြမ္းရည္ပိုေကာင္းတဲ့ ၃" ၆ လံုးထိုး compressor
ေတြဘဲသံုးေတာ့တယ္ လို႔ေျပာလိုက္ေတာ့မွ
ကိုယ့္ကို သနားျပီး အံ့ၾသသြားမွန္းသိလိုက္ရပါတယ္။

တျခားလုပ္ငန္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာလဲ
ဒီအတိုင္းပါဘဲ။

၂။ အၾကံအဖန္ လုပ္ၾကလို႔ပါ။

ဓာတ္ပံုမွာပါတဲ့ အုတ္က ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္
ဖုတ္ထားတဲ့အုတ္နဲ့ FDI ေျကာင့္ အခုတေလာ
တနိုင္တပိုင္လာဖုတ္တဲ့ ေစ်းကြက္ထဲမွာ
ေလးေပါင္အုတ္လို့ ေခၚတဲ့အုတ္တို့ပါ။

ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ဖုတ္တဲ့အုတ္က အခုရက္ပိုင္း
မိုးသံုးေလးရက္ရြွာေတာ့ အရည္ေပ်ာ္သြားပါတယ္။

FDI အုတ္ကေတာ့ နဂိုအေကာင္းအတိုင္း
က်န္ေနပါတယ္။

ျမန္မာအုတ္ကို အုတ္ပံုစံရိုက္ေတာ့ ေျမနီဆိုးျပီး
ထင္းနဲ့ဖုတ္ပါတယ္ ထင္းအကုန္သက္သာေအာင္
အကာေလာက္က်က္တာနဲ႔
မီးထိုးတာရပ္လိုက္ပါတယ္။

လာပို႔ရင္ အုတ္ပြဲစားက တဆင့္လာပို႔ျပီး
အလံုးေရခိုးပါတယ္။

FDI ေတြက ဒါကို ခ်က္ခ်င္း သတိထားမိသြားပါတယ္။

သူတို့က ေျမေစးလုပ္ျပီး ေက်ာ္မီးေသြးမွဳန့္ဝယ္ျပီး
ေရာလိုက္ပါတယ္။

လ်ပ္စစ္နဲ့ ဖုတ္ျပီး အရည္အေသြးက
နိုင္ငံတကာက အုတ္ေတြလို ေကာင္းလာပါတယ္။

လာပို့ရင္ အေရအတြက္ အျပည့္အျပင္
အပို ၄ ၅ ၁၀ လံုးပါလာတတ္ပါတယ္။

ဒါဟာ FDI ေတြ ဝင္လာေတာ့
ခ်က္ခ်င္းေအာင္ျမင္သြားျပီး ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ေတြ
ခ်က္ခ်င္းက်ရွံဳးသြားတဲ့ အေၾကာင္းရင္းတခုပါ။

၃။ အေမ်ွာ္အျမင္ မရွိလို႔ပါ။

ေရတို အက်ိဳးအျမတ္ကိုဘဲၾကည့္ျပီး
လုပ္ၾကပါတယ္။

မ်က္ေတာင္တဆံုးဘဲၾကည့္ၾကပါတယ္။
မ်က္စိတဆံုး မၾကည့္ၾကပါဘူး။

နိုင္ငံတကာမွာ လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္မူကို
comsumer ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ားရဲ့ အက်ိဳးကို
သယ္ပိုးနိုင္ေကာင္းမလဲ ဆိုတာကို တိုင္းတာေပမဲ့

ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ေတြက
ေရတိုအျမတ္ဘဲၾကည့္တာပါ။

အခု နိုင္ငံျခားထြက္လည္ၾက ေရွာ့ပင္းထြက္ၾက
ေဆးထြက္ကုၾက ေက်ာင္းသြားတက္ၾကေပမဲ့
စက္ရံုေလ့လာေရး လုပ္ငန္းေလ့လာေရး
လုပ္ငန္းရွင္ေတြ့ဆံုပြဲ business matching ေတြ
စီးပြားေရး seminar ေတြ သြားတက္ၾကတဲ့သူ
အေတာ္နည္းပါေသးတယ္။

နိုင္ငံျခားထြက္တာ အရသာခံျပီး ႂကြားဖို႔ေလာက္ဘဲ
ျဖစ္ေနတာပါ။

စဥ္ဆက္မျပတ္ သင္ယူေလ့လာေနရမယ္ဆိုတာ
သတိမထားမိၾကပါဘူး။

ဒါနဲ့ ျမန္မာျပည္ကေန နိုင္ငံျခားသြားလည္ၾကတဲ့
ျမန္မာျပည္ကလူေတြက ဘာစီးပြားေရးလုပ္ျပီး
ေအာင္ျမင္နိုင္မလဲ ဆိုတာ သတိမထားမိၾကပါဘူး။

ဒါေပမဲ့ ျမန္မာျပည္ေရာက္လာတဲ့
နိုင္ငံျခားသားေတြက
ျမန္မာျပည္မွာ ဘာစီးပြားေရးလုပ္ျပီးေအာင္ျမင္နိုင္မလဲ
ဆိုတာ ခ်က္ခ်င္း သတိထားမိၾကျပီး
ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ေတြထက္
အရည္အေသြးပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္လိုက္ၾကတာပါ။

ဒါအျပင္ ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ေတြက
ဘာသာစကားက်ြမ္းက်င္ေအာင္ ေလ့လာဖို့
လိုတာလဲ သတိမျပဳမိၾကပါဘူး။

အထူးသျဖင့္ စီးပြာေရးလုပ္ျပီး ေအာင္ျမင္ဖို႔
တရုတ္ဘာသာ စကား တတ္ဖို့ လိုတယ္ဆိုတာ
သိပ္သတိမထားမိေသးလို့ပါ။

၄။ အလုပ္သမားေတြ မေကာင္းလို႔ပါ။

ပညာတတ္ ျမန္မာလူငယ္ေလးေတြကိုေတာ့
ျမန္မာျပည္ေရာက္ေနတဲ့ နိုင္ငံျခားကုမၸဏီ FDI ေတြက
လစာေကာင္းေကာင္းေပးျပီး ေခၚသြားလို႔ ကုန္ေနပါျပီ။

ပညာတတ္ျဖစ္ရင္ အေတြ႕အၾကံဳ သိပ္မရွိေသးတဲ့
လူေတြဘဲ ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ေတြ ေခၚနိုင္ေတာ့တာပါ။

အသစ္ေခၚသင္ေပးလိုက္ လူရည္လည္သြားရင္
နိုင္ငံျခားကုမၸဏီ ေရာက္သြားလိုက္ျဖစ္ေနတာပါ။

ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရွင္ေတြေခၚလို့ရတဲ့ ဝန္ထမ္းေတြ
ခိုၾကတာ ခိုးၾကတာ ထံုးစံလိုျဖစ္ေနပါျပီ။

၅။ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို့ စိတ္ကူးမရွိၾကတာပါ။

ျပည္တြင္းက လုပ္ငန္းရွင္းအခ်င္းခ်င္း
ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို့ အားနည္းတဲ့အျပင္
နိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြနဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို့လည္း
အားနည္းတတ္ပါတယ္။

ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ အမ်ားစု စဥ္းစားၾကတာက
နိုင္ငံျခားကုမၸဏီ ဝါးမ်ိဳသြားမွာ စိုးရိမ္ၾကတာပါ။

ထူးထူးျခားျခား ေတြးနည္းနဲ႔ ကန္႔ကြက္တာလဲ
ရွိပါတယ္။

ျမန္မာ့ ဂီတပညာရွင္နဲ႔ နိုင္ငံျခားဂီတပညာရွင္ေတြ
ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ေတာ့
ျမန္မာ့ တူရိယာနဲ႔ နိုင္ငံျခားတူရိယာေတြ ေပါင္းစပ္
တီးခတ္တာမ်ိဳးကို ျမန္မာ့ ဂီတ ေပ်ာက္ကြယ္သြားမွာ
စိုးလို႔ ဆိုျပီး ကန္႔ကြက္တာမ်ိဳးပါ။

ျမန္မာ့ တူရိယာေတြက နိုင္ငံတကာကို ျပန္႔နွံ႔သြားျပီး
ကမာၻကို လႊမ္းမိုးသြားနိုင္တာမ်ိဳးလဲ ျဖစ္နိုင္တယ္
ဆိုတာမ်ိဳး မေတြးၾကပါဘူး။

နမူနာ ေျပာရရင္ ထိုင္းအစားအစာက
နိုင္ငံတကာကလူေတြစားလို႔ အဆင္ေျပေအာင္
နိုင္ငံတကာအစားအစာေတြနဲ႔ ေပါင္းျပီး ကျပားဟင္း
လုပ္ထားတာပါ။

အခု တကမာၻလံုး ျပန္႔နွံ႔ေနပါျပီ။

နိုင္ငံတကာကလူေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျပီး
လိုသလို ညွိနွိဳင္းမူ မရွိရင္
ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမူဘဲျဖစ္ျဖစ္ ျမန္မာ့စီးပြားဘဲျဖစ္ျဖစ္
ျမန္မာလူမ်ိဳးဘဲျဖစ္ျဖစ္ တြင္က်ယ္နိုင္တဲ့ ဂြင္
တေျဖးေျဖးက်ဥ္းေျမာင္းလာျပီး
ၾကာရင္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားမွာပါ။

၆။ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ ၾကံဖန္ျငင္းခုန္ေနလို႔ပါ။

ျမန္မာေတြ တဦးခ်င္း ေတာ္ၾကပါတယ္။
တကမာၻလံုးက လူေတြနဲ႔ ယွဥ္ျပိဳင္နိုင္ၾကပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ေလးငါးဦးေလာက္ ေပါင္းျပီး တခုခု
လုပ္ရင္ေတာ့ တကမာၻလံုးကလူေတြရဲ့
ေနာက္ဆံုးနီးပါးကို ေရာက္သြားတတ္ပါတယ္။

တေယာက္နဲ့တေယာက္ ရွာၾကံအျပစ္ေျပာ
ဆရာလုပ္ေနၾကလို့ပါ။

လုပ္ငန္းရွင္ေတြလည္း ဒီအတိုင္းပါဘဲ။
ပိုက္ဆံသာ ခ်မ္းသာတာပါ။
စိတ္ဓာတ္ဆင္းရဲတတ္ပါတယ္။

၇။ လ်ွပ္စစ္မီး မရလိုပါ။

ဒါေတာ့ အမွန္ပါ။

လိုသေလာက္ မရတဲ့အျပင္
မၾကာမၾကာမီးျပတ္တတ္ပါတယ္။

လာတဲ့ လွ်ပ္စစ္မီးကလဲ မီးအား voltage
က်တတ္ပါတယ္။

တခ်ိဳ့ေနရာမွာ စက္ေတြလည္ဖို့
မရေလာက္ေအာင္ က်တတ္ပါတယ္။

အဲဒါရဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲက တူညီတဲ့ ဝန္အားကို
လုပ္နိုင္ေအာင္ မီးပိုစားတယ္။

ampere တက္ပါတယ္။

အဲဒါ သြယ္ထားတဲ့ မီးႀကိဳးေတြ လ်ပ္စစ္ပစၥည္းေတြ
ေလာင္တတ္ပါတယ္။

မီးအားျမင့္စက္သံုးေတာ့ ကုန္က်စရိတ္ပိုကုန္ပါတယ္။

ဒါနဲ့ နိုင္ငံျခားက ထုတ္ကုန္ေတြကို ျပိဳင္ထုတ္ဖို့
လွ်ပ္စစ္မ်ားမ်ားသံုးမဲ့ လုပ္ငန္းေတြ
မလုပ္နိုင္ေတာ့ပါဘူး။

၈။ လုပ္ငန္းလုပ္လို႔ ခက္ေအာင္ အစိုးရရဲ့
လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ ခက္လို့ပါ။
မူဝါဒ မၾကာခဏေျပာင္းတတ္လို့ပါ။

အခုေတာ့ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ အေတာ္
ေျဖေလ်ာ့ေပးျပီးေနပါျပီ။

ဒါေပမဲ့ ထပ္ေလ်ာ့ဖို့ လိုတဲ့အျပင္ ေလ်ွာ့လြန္းလို့
စည္းမဲ့ ကမ္းမဲ့ လုပ္တာမ်ိဳးေတြ ဥပေဒေဘာင္
အျပင္က လုပ္တာေတြကို ထိန္းသိမ္းဖို့
လိုလာပါေတာ့မယ္။

၉။ တရားဥပေဒ စိုးမိုးဖို့ rule of law လိုပါတယ္။

အခု ျမန္မာနိုင္ငံကေန နိုင္ငံျခားထြက္လည္တဲ့သူ
တနွစ္ကို သံုးသန္းေလာက္ရွိပါတယ္။

ထိုင္း တနိုင္ငံထဲကို သံုးသိန္းေက်ာ္ သြားလည္ပါတယ္။

နိုင္ငံျခားထြက္အလုပ္လုပ္တဲ့သူေတြ
ေလးငါးသန္းေလာက္ရွိေနနိုင္ပါတယ္။

အဲဒီ ျမန္မာနိုင္ငံသားတိုင္း တျခားနိုင္ငံေရာက္သြားရင္
အခြန္ေဆာင္ဖို့ လိုရင္ ေဆာင္ပါတယ္။

စည္းကမ္းေတြလဲလိုက္နာၾကပါတယ္။
အမွိဳက္လည္း စနစ္တက်ပစ္ပါတယ္။
ကြမ္းတံေထြးေတြလည္း ေလ်ာက္မေထြးၾကပါဘူး။

အလုပ္ခ်ိန္လည္း မေနာက္က်ပါဘူး။
ခိုကပ္ျပီးလည္း မလုပ္ၾကပါဘူး။
တေယာက္နဲ႔ တေယာက္လည္း ကူညီတတ္ၾကပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ျမန္မာျပည္ျပန္ေရာက္ေတာ့
အခြန္လည္း မေဆာင္ပါဘူး။

စည္းကမ္းလည္း မလိုက္နာေတာ့ပါဘူး။
အမွိဳက္လည္း စနစ္တက် မပစ္ေတာ့ပါဘူး။
ကြမ္းတံေထြးလည္း ေထြးခ်င္ရာေထြးပါတယ္။

အလုပ္ခ်ိန္လည္း အျမဲေနာက္က်ပါတယ္။
အလုပ္မွာလည္း ခိုကပ္တတ္ၾကပါတယ္။

တေယာက္နဲ့တေယာက္လည္း
ပုတ္ခတ္တိုက္ခိုက္ေနတတ္ပါတယ္။

လူကေတာ့ ဒီလူေတြပါဘဲ။

နိုင္ငံျခားမွာေတာ့ ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္ရင္
ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူပါတယ္။

ဒီေတာ့ စည္းကမ္း ဥပေဒလိုက္နာၾကပါတယ္။

ျမန္မာျပည္ျပန္ေတာ့ ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္တာမ်ိဳးကို
မသိက်ိဳးနြံျပဳထားတယ္။

တရားဥပေဒ စိုးမိုးမူ မရွိဘူးဆိုပါေတာ့။

ဒါနဲ့ လူေတြေနခ်င္သလို ေနလာၾကတယ္။

ျပီးေတာ့ ျပည္သူေတြ စီးပြားေရး အဆင္ေျပေအာင္
အစိုးရက စီစဥ္ေပးရမယ္။

အစိုးရမွာ တာဝန္ရွိတယ္ လို႔ ေျပာလာတယ္။

နိုင္ငံအတြက္ တာဝန္မဲ့လြန္းပါတယ္။

ၾကားဘူးတာက ဂ်ပန္ေခတ္တုန္းက ခိုးတာ ဝွက္တာ
လိမ္တာ မရွိၾကဘူးလို့ လူႀကီးေတြ ေျပာၾကတာပါ။

ခိုးတဲ့ဝွက္တဲ့ ကလိမ္ကက်စ္လုပ္တဲ့သူေတြကို
လက္သဲခြံခြာတာမ်ိဳး လုပ္ခဲ့လို့ပါ။

ျမန္မာနိုင္ငံကို စကၤာပူလို ႀကီးပြားတိုးတက္တာမ်ဳိး
ျဖစ္ေစခ်င္ရင္ ဥပေဒ စည္းကမ္းထိန္းတာမ်ိဳး
တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္လုပ္သင့္ပါတယ္။

ဥပမာ စကၤာပူကလို ႀကိမ္ဒဏ္မ်ိဳးေပးျပီး
စကၤာပူက ႀကိမ္ဒဏ္ေပးတဲ့သူေတြဖိတ္ျပီး
ဘယ္လို ရိုက္လဲဆိုတာ
ဗီဒီယို ရိုက္ျပီး တနိုင္ငံလံုးျပသင့္တာပါ။

စည္းမဲ့ကမ္းမဲ့ လုပ္တာ လြန္ေနပါျပီ။

အဲဒီလို စည္းမဲ့ကမ္းမဲ့ေနလာသူေတြကို
အလုပ္ခန့္ရျပီး အျပစ္တခုခု က်ဴးလြန္လို့
အလုပ္ထုတ္ရင္ အလုပ္ထုတ္ခဲ့ရင္
အလုပ္သမားအဖြဲ့အစည္းေတြက
ကာကြယ္တတ္ပါတယ္။

အစိုးရကလည္း ေအာက္ေျခ ဆင္းရဲသားေတြကို
လူလူခ်င္းစာနာေထာက္ထားရမယ္လို့
ယူဆပါတယ္။

ဒါနဲ့ ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရွင္အမ်ားစု
လုပ္ငန္းျပဳတ္ၾကတာပါ။

၉။ အရင္းအနွီး ရဖို့ခက္တာပါ။

လုပ္ငန္းရွင္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေျပာၾကပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ပိုက္ဆံက လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္ဖို့ လိုတဲ့
အခ်က္အမ်ားႀကီးထဲက တခုပါ။

ရဖို့ခက္တာလဲအမွန္ပါ။
လူတိုင္း ေငြအရင္းအနွီးရွာဖို့ အခ်ိန္ကုန္
အလုပ္မျဖစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ကိုယ္ဖာသာ
ကိုယ္ေမးသင့္တာက
ပိုက္ဆံရွိရင္ တကယ္အလုပ္ျဖစ္ေအာင္
လုပ္နိုင္မလား ဆိုတာပါ။

ဒါ့အျပင္လုပ္ငန္းရွင္ေတြအားလံုး လိုအပ္တဲ့
အရင္းအနွီးေတြရေနရင္ ျပိဳင္ဆိုင္မူမ်ားျပီး
အျမတ္ရဖို့ ထင္ထားသလို လြယ္မွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ
သတိထားသင့္ပါတယ္။

နိုင္ငံျခားက FDI ေတြက လုပ္ငန္းတိုင္း
ေခ်းေငြရတာခ်င္းတူတဲ့ သူတို့နိုင္ငံမွာ
ၿပိဳလုပ္ဖို့ခက္လို့ အရင္းအနွီးရဖို့ခက္တဲ့
ျမန္မာနိုင္ငံကို စြန့္စားျပီး လာလုပ္ၾကတာပါ။

ဒါေၾကာင့္ လုပ္ငန္းရွင္ေတြက
အျမတ္တကယ္လိုခ်င္ရင္ ေခ်းေငြရဖို့ ခက္တာကို
ကုန္းေအာ္ေနဖို့ထက္ ကိုယ့္မွာရွိတဲ့ေငြပမာဏနဲ့
ကိုက္တဲ့ ဘာလုပ္ငန္းကို ဘယ္နယ္ပယ္
ဘယ္နယ္မွာ ရွာလုပ္ရမလဲဆိုတာပါ။

ပိုက္ဆံရမဲ့ လုပ္ငန္း အရင္လုပ္ပါ။
ရလာေတာ့မွ ကိုယ္ လုပ္ခ်င္တာလုပ္ပါ။

၁၀။ ဘဏ္တိုးမ်ားတာပါ။။

ျပည္တြင္းက အတိုးမ်ားမ်ားေပးရတာ
တူတဲ့လူခ်င္းျပိဳင္ရင္ ကိစၥမရွိေပမဲ့
အခုလို အတိုးနည္းတဲ့ နိုင္ငံျခားသား
လုပ္ငန္းရွင္ေတြနဲ့ ျပိဳင္ရတာ မလြယ္ပါဘူး။

ဘာလုပ္ရင္ေကာင္းမလဲ။ .

ျဖစ္တာက အရင္ အစိုးရအဆက္ဆက္က
ျဖစ္ခဲ့ျပီး နွစ္ရွည္လမ်ား ျဖစ္ခဲ့ေနတာေတြဆိုေတာ့
အခ်ိန္ယူျပီး ျပဳျပင္တည္ေဆာက္ဖို့ ့လိုေနပါတယ္။

#credit MBA classmate Dr Tin Sein

တဆင့္ျပန္လည္မွ်ေဝေပးျခင္းသက္သက္ပါ။