အမုန္းစကားမျပန္႔ပြားေရး IT ကၽြမ္းက်င္နားလည္သူမ်ားအဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းေရး ရန္ကုန္တိုင္း လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ တိုက္တြန္း

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ရက္ပိုင္းေတြက ႏုိင္ငံတြင္း လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လူသံုးမ်ားလာတဲ့ Facebook လူမႈကြန္ယက္ေပၚမွာ ကုလားဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းပါဝင္တဲ့ Post ေတြ ဖယ္႐ွားခံခဲ့ရသလို အဲဒီ Post ေတြတင္ခဲ့တဲ့ Account တခ်ဳိ႕ အပိတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္လို လူမႈကြန္ယက္ေတြေပၚမွာ အမုန္းစကား ျဖန္႔ေဝေနတာေတြကို တားဆီးဖုိ႔ ႏိုင္ငံတကာအစိုးရေတြရဲ႕ ဖိအားေတြ႐ွိေနခ်ိန္မွာ ကမာၻတဝန္း ဘာသာစကား ၇၀ ေက်ာ္နဲ႔ သံုးစြဲသူ သန္း ၂ ေထာင္နီးပါး႐ွိေနတဲ့ Facebook က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ကုလားဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကိုပိတ္ပင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာဘာသာမွာ ကုလားပဲ၊ ကုလားထုိင္စတဲ့ ကုလားကိုအေျခခံတဲ့ အသံုးအႏႈန္းေတြ အမ်ားအျပား ႐ွိေနတာေၾကာင့္ ကုလား ဆိုတဲ့ စာလံုးပါသမွ် ပိတ္ပင္ခဲ့တဲ့အေပၚ Facebook သံုးသူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ေဝဖန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းေတြ၊ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာကၽြမ္းက်င္သူေတြနဲ႔ NGO အဖဲြ႔ေတြရဲ႕အႀကံျပဳခ်က္ေတြအတိုင္း လိုက္နာၿပီး ခုလို တားဆီးပိတ္ပင္မႈလုပ္ခဲ့တာလို႔ ေျပာတယ္ဆိုတာကို Facebookက ေျပာေၾကာင္း Online media ကုမၸဏီတခုျဖစ္တဲ့ Mashable ရဲ႕သတင္းထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဒီအေပၚမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း အင္တာနက္အြန္လိုင္းစာမ်က္ႏွာ လူမႈကြန္ယက္ေတြေပၚမွာ အမုန္းစကားမျပန္႔ပြားေရး ဦးေဆာင္ လႈပ္ရွားခဲ့သူလည္းျဖစ္ လက္ရွိရန္ကုန္တုိင္းေဒသၾကီးလႊတ္ေတာ္ရဲ႕ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တဦးလည္းျဖစ္တဲ့ ကိုေနဘုန္းလတ္ကို အခုလို ကုလားဆိုတဲ့အသံုးအႏႈန္း FB က ပိတ္ပင္ခဲ့တဲ့အေပၚ သူ႔အျမင္ေမးၾကည့္တဲ့အခါ သူက အခုလိုစေျဖပါတယ္။

“ကိုေနဘုန္းလတ္။ ။ စကားလံုးေတြအေပၚမွာေတာ့ ျမန္မာစကားလံုးက အရမ္းက်ယ္ျပန္႔တယ္ေလ။ ဒီကုလားဆိုတဲ့စကားလံုးကို ဒီစကားလံုးတလံုးထဲမွာကိုပဲ မေကာင္းတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ေျပာတာရွိတယ္၊ ေကာင္းတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ သံုးေနတာရွိတယ္။ ကုလားထိုင္ တို႔၊ ကုလားဟင္းတို႔ အဲလိုဟာေတြလည္းရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒီ Wording စကားလံုးတလံုးအေပၚမွာအေျခခံၿပီးေတာ့ အေကာင့္ေတြကို ပိတ္တယ္လို႔၊ ban တယ္ဆိုတာႀကီးက ဘယ္လိုမွ အဆင္မေျပႏိုင္ဘူး ျမန္မာႏိုင္ငံမွာကေလ။ စကားလံုးအေပၚမွာမူတည္ၿပီးေတာ့ ဖ်က္တာေတြကို အားမေပးခဲ့ဘူး ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အဲဒါေတြက မထိေရာက္ဘူး။ အခုဆိုရင္လည္း ဒီဟာေတြဆိုရင္လည္း ကုလားဆိုၿပီးေတာ့လုပ္တဲ့ဟာေတြက အမွန္အတိုင္းေျပာရင္ ဘာမွထိေရာက္မႈမရွိဘူးေလ။

မဆုမြန္။ ။ အဓိက ျမန္မာျပည္မွာဒီလိုမ်ိဳး အမုန္းပြားေစမယ့္ စကားလံုးေတြလုပ္တဲ့အေပၚမွာ Facebook ကေနၿပီးေတာ့ တခ်ိဳ႕ဟာေတြ report လုပ္ခိုင္းတာေတြရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီး ban ခိုင္းတာေတြရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဆိုေတာ့ Facebook အေပၚမွာ အေျခခံၿပီးေတာ့မွ ဒီလိုျပႆနာ တခ်ိဳ႕ဟာေတြက ပိုၿပီးျပန္႕တာျမန္သြားေတာ့ ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ထင္သလား။ ဘယ္လိုပံုစံမ်ိဳးနဲ႔လုပ္မယ္ဆိုရင္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္မယ္လို႔ထင္သလဲ။

ကိုေနဘုန္းလတ္။ ။ျဖစ္ေစခ်င္တာက ဒီလိုမ်ိဳး စကားလံုးေတြနဲ႔ လုပ္မယ့္အစား တခ်ိဳ႕အရမ္းကို ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးျဖစ္ေနတာမ်ိဳးကို ဖ်က္ခ် Reporting system ကို ပိုေကာင္းေအာင္လုပ္ေစခ်င္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ လိုအပ္ရင္ Myanmar Team ဆိုတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးကို ဖြဲ႔ေစခ်င္တယ္။ တေယာက္တည္း ဆင္ျခင္တံုတရားနဲ႔ မဟုတ္ပဲနဲ႔။ တကယ့္နည္းပညာကၽြမ္းက်င္သူေတြ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးကို နားလည္တဲ့သူေတြ ပါ၀င္တဲ့ အစုအဖြဲ႔မ်ိဳးဖြဲ႔ၿပီးေတာ့ အဲဒီအစုအဖြဲ႔ကေနၿပီးေတာ့ ဒီအေပၚမွာ Report ေတြအေပၚမွာ ေလ့လာၿပီးေတာ့ ျဖဳတ္သင့္မျဖဳတ္သင့္ဆိုတာကို သံုးသပ္တာမ်ိဳးေပါ့ေနာ္။ အခုက ကုလားဆိုတဲ့စာကားလံုးမ်ိဳးကို လုပ္တာဆိုရင္လည္းမထိေရာက္ဘူး။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ Report လုပ္တဲ့ဟာေတြကလည္း သိပ္မထိေရာက္ဘူး။

မဆုမြန္။ ။အရင္တုန္းကေရာ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြ MIDO (Myanmar ICT for Development Organization) တို႔လိုမ်ိဳး Facebook တာ၀န္ရွိတဲ့လူေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီးေတာ့ေဆြးေႏြးတာမ်ိဳး ဒီအမုန္းပြားေစတဲ့ဟာမ်ိဳးေတြ တားဆီးႏိုင္ဖို႔အတြက္ကို ၀ိုင္းၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ၾကမယ္ဆိုၿပီးေဆြးေႏြးတာမ်ိဳးေရာ ရွိပါသလား အလြတ္သေဘာမ်ိဳးေပါ့ေနာ္။

ကိုေနဘုန္းလတ္။ ။ရွိတယ္ အဲဒါေတြကေတာ့ Civil society နဲ႔ေတြ႔ၿပီးေတာ့ ဘယ္လိုလုပ္ရင္ေကာင္းမလဲဆိုတာကို Facebook တာ၀န္ရွိတဲ့လူေတြလာၿပီးေတာ့ အဲဒီလိုပြဲေတြလုပ္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးတာမ်ိဳး ရွိတယ္။ ဘန္းစကားနဲ႔ ဆိုရင္လည္း အဲဒီလိုခ်ိတ္ၿပီးေတာ့ လုပ္ျဖစ္တာေတြရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ Community ေတြကို စာအုပ္ေတြထုတ္တာေတြရွိတယ္။

မဆုမြန္။ ။ကိုေနဘုန္းလတ္အေနနဲ႔ေပါ့ေနာ္ ျမန္မာျပည္မွာ အခုဆိုရင္ Social Media ကိုအသံုးျပဳသူလည္းမ်ားလာတယ္၊ ေနာက္ Social Media ကိုအသံုးျပဳၿပီးေတာ့မွ ဒီလိုလူမ်ိဳး ဘာသာေရးဆန္တဲ့ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ပြားဖို႔အတြက္လည္း အမ်ားႀကီး အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစမယ့္အေနအထားမ်ိဳးနဲ႔ Social Media ကိုအသံုးျပဳလာတဲ့ အေနအထားလည္း ရွိေတာ့Facebookအေနနဲ႔ ဘယ္လိုမ်ိဳးပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြ တာ၀န္ရွိတဲ့သူေတြနဲ႔ေရာ ပူးေပါင္းၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္သင့္တယ္လို႔ အႀကံျပဳခ်င္တာရွိပါသလဲရွင့္။

ကိုေနဘုန္းလတ္။ ။ Facebook အေနအထားကေတာ့ Community way လူထုနည္းနဲ႔ ျဖစ္တာမ်ိဳးေတာ့ လူထုလႈပ္ရွားမႈေတြလည္း Facebookက ဒီထက္ပိုၿပီးေတာ့ လုပ္သင့္တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ တခါတုန္းက ဘန္းစကားနဲ႔ Facebook sticker ေလးေတြလုပ္တဲ့ဟာမ်ိဳးအျပင္ကို အျခားလူထုကို အသိပညာေပး တဲ့လႈပ္ရွားမႈကိုလည္း လုပ္သင့္တယ္ေပါ့ေနာ္ ဒါကေတာ့ တပိုင္းေပါ့ေနာ္။ Campaign ေတြလုပ္ေတာ့ အဲဒီလုပ္တဲ့အထဲမွာ Facebook အေနနဲ႔ ဒီထက္ပိုၿပီးပါ၀င္သင့္တယ္ေပါ့ေနာ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ Facebook မွာရွိၿပီးသား Community standard ေတြရွိၿပီးသား ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ Report လုပ္လို႔ရတဲ့ဟာမ်ိဳးေတြရွိၿပီးသား အဲဒါေတြကို Effective ျဖစ္ေအာင္ဘယ္လိုစဥ္းစားမလဲေပါ့ေနာ္။ Community standard ေတြကို လူေတြမ်ားမ်ားသိေအာင္ ေနာက္တခါ Reporting System ကို ဒီထက္ပိုၿပီးေခ်ာေမြ႔ေအာင္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီဟာကို ပညာရွင္ေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ၿပီး လုပ္သင့္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေနာက္တခုလုပ္လို႔ရတာက ျမန္မာ Team ဆိုတာမ်ိဳးဖြဲ႔တာအျပင္ကို တကယ့္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရမယ့္သူေတြကို appoint သေဘာမ်ိဳးသတ္မွတ္ထားၿပီးေတာ့ လွမ္းၿပီးေတာ့ ပို႔တဲ့ဟာမ်ိဳးဆိုရင္ အဲဒီ Report ကိုေသခ်ာစစ္တာမ်ိဳးေပါ့ေနာ္ အဲဒါမ်ိဳးလုပ္ႏိုင္ရင္လည္းမဆိုးဘူး။

မဆုမြန္။ ။ဟုတ္ကဲ့ ကိုေနဘုန္းလတ္ ေျဖေပးတာေက်းဇူးအမ်ားႀကီးတင္ပါတယ္။

ကိုေနဘုန္းလတ္။ ။ဟုတ္ကဲ့ပါခင္ဗ်။

ရန္ကုန္တုိင္းေဒသၾကီးလႊတ္ေတာ္ရဲ႕ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တဦးလည္းျဖစ္တဲ့ ကိုေနဘုန္းလတ္ကို ဗီြအိုေအျမန္မာပိုင္းက မဆုမြန္က ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

မဆုမြန္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com