ဘယ္ေတာ့မွ အလဲထိုးမခံဘူး Ernest Hemingway (July 21, 1899 – July 2, 1961)

Ernest Hemingway က အေမရိကန္စာေရးဆရာ၊ သတင္းစာဆရာျဖစ္တယ္။ စာေပႏိုဘယ္လ္ဆုရွင္ျဖစ္ၿပီး ထင္ရွားတဲ့စာအုပ္ေတြက “The Old Man and the Sea”၊ “The Sun Also Rises”စတာေတြျဖစ္တယ္။

၁၈၉၉ခုႏွစ္ ဇူလိႈင္လ ၂၁ရက္ေန႔မွာ Hemingwayကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု Illinoisျပည္နယ္ ခ်ီကာဂိုဆင္ေျခဖံုးက Oak Parkမွာ ေမြးဖြားခဲ့တယ္။ သူ႔ဖခင္က အမဲလိုက္၊ ငါးမွ်ားတဲ့ ျပင္ပလႈပ္ရွားမႈေတြကို ဝါသနာထံုသူျဖစ္တယ္။ သူ႔မိခင္က စာေပကိုႏွစ္သက္သူျဖစ္တယ္။ မိဘေတြရဲ႕ဝါသနာက ေနာက္ပိုင္းမွာ Hemingwayရဲ႕ဘဝနဲ႔ သူ႔ရဲ႕တီထြင္ဖန္ဆင္းမႈေတြကို မ်ားစြာအက်ဳိးသက္ေရာက္ေစခဲ့ပါတယ္။

ပထမကမာၻစစ္ျဖစ္ပြားခ်ိန္မွာ Hemingwayဟာ ေရွ႕တန္းအေတြ႔အႀကံကို ကိုယ္တိုင္ခံစားလိုတဲ့ဆႏၵနဲ႔ အေမရိကန္ၾကက္ေျခနီအသင္းထဲ ဝင္ေရာက္ခဲ့ၿပီး အီတလီစစ္ပဲြမွာ ပါဝင္ခဲ့တယ္။ စစ္ၿပီးဆံုးခ်ိန္မွာ အီတလီအစိုးရက Hemingwayကို ၾကက္ေျခနီစံျပဆု၊ ေငြတံဆိပ္ဆု၊ သူရသတၱိဆုခ်ီးျမႇင့္ၿပီး ဗိုလ္ကေလးရာထူး ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီဆုေတြနဲ႔အတူ သူရခဲ့တာက သူ႔ခႏၶာကိုယ္ေပၚက ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ အခု၂၃ဝေက်ာ္နဲ႔ ေမာင္းထုတ္လို႔မရႏိုင္တဲ့စစ္ရမၼက္ရဲ႕ အမွတ္သညာေတြပဲျဖစ္တယ္။

၁၉၂၉ခုႏွစ္မွာ Hemingwayရဲ႕ “The Sun Also Rises” ၊ “A Farewell to Arms” နဲ႔ “Lost Generation” စာအုပ္ေတြက အေကာင္းဆံုးစာေပျဖစ္ခဲ့တယ္။

၁၉၂၈ခုႏွစ္မွာ Hemingwayဟာ ပဲရစ္ၿမိဳ႕ကခြာၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ဖေလာ္ရီဒါနဲ႔ Cubaကၽြန္းတို႔မွာ သြားေရာက္ေနထိုင္ၿပီး ေအးေဆးတည္ၿငိမ္တဲ့ဘဝနဲ႔ လယ္ယာေျမေတြ လုပ္ကိုင္ခဲ့တယ္။ အမဲလိုက္တယ္၊ ငါးမွ်ားတယ္၊ ႏြားေဝွ႔ၿပိဳင္ပဲြေတြ သြားေရာက္ၾကည့္ရႈခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ သိပ္မၾကာခင္မွာ ဒုတိယကမာၻစစ္ျဖစ္ပြားခဲ့လို႔ ေအးခ်မ္းတဲ့ဘဝမွာ သူမေနခဲ့ရေတာ့ဘူး။ ၁၉၃၇ခုႏွစ္မွ ၁၉၃၈ႏွစ္ထိ စစ္ေျမျပင္သတင္းေထာက္အျဖစ္နဲ႔ စပိန္ျပည္တြင္းစစ္ေရွ႕တန္းမွာ သူေရာက္ေနခဲ့တယ္။ ဒုတိယကမာၻစစ္အတြင္းမွာ သတင္းေထာက္အျဖစ္ပါဝင္လႈပ္ရွားရင္း ပဲရစ္လြတ္ေျမာက္ေရးတိုက္ပဲြမွာ သူပါဝင္ခဲ့တယ္။

၁၉၄၁ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းမွာျဖစ္ပြားတဲ့ ပစၥဖိတ္စစ္ပဲြမွာ Hemingwayဟာ သူ႔ရဲ႕အေပ်ာ္စီးစက္ေလွကို ကင္းလွည့္စက္ေလွအျဖစ္ ခ်က္ခ်င္းအသြင္ေျပာင္းၿပီး ဂ်ာမဏီရဲ႕ေရငုပ္သေဘာၤလႈပ္ရွားမႈေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ခဲ့တယ္၊ ရန္သူကိုေခ်မႈန္းဖို႔ လွ်ဳိ႕ဝွက္သတင္းေတြေပးပို႔ခဲ့တယ္။ ၁၉၄၄ခုႏွစ္မွာ Hemingwayဟာ အေမရိကန္စစ္တပ္နဲ႔အတူ ဥေရာပကို ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းသူအျဖစ္နဲ႔ ေရာက္သြားခဲ့တယ္။ အဲဒီမွာ ေလယာဥ္ပ်က္က်ၿပီး ဒဏ္ရာျပင္းျပင္းထန္ထန္ရခဲ့ေပမယ့္ ကုသမႈခံယူၿပီးေနာက္ ရန္သူ႔နယ္ေျမထဲဝင္ေရာက္ၿပီး အင္တာဗ်ဴးေတြလုပ္ခဲ့တယ္။ ဒုတိယကမာၻစစ္ၿပီးဆံုးၿပီးေနာက္ ေၾကးတံဆိပ္ဆုတစ္ခုကို သူရခဲ့ပါတယ္။

၁၉၄ဝခုႏွစ္မွာ Hemingwayဟာ စပိန္ျပည္တြင္းစစ္အေၾကာင္းေနာက္ခံၿပီး ဖက္စစ္ဝါဒီကို ဆန္႔က်င္တဲ့ဝတၳဳရွည္တစ္ပုဒ္ျဖစ္တဲ့ “For Whom the Bell Tolls” ကိုေရးသားခဲ့တယ္။ ၁၉၅၂ခုႏွစ္မွာ Hemingway ေရးသားခဲ့တဲ့ “The Old Man and the Sea”ဟာ စာေပႏိုဘယ္လ္ဆု ရရွိခဲ့တယ္။ စာအုပ္ထဲမွာပါတဲ့ ဇာတ္ေကာင္တံငါသည္ Santiagoဟာ ပင္လယ္ျပင္မွာငါးဖမ္းခဲ့တာ ၈၄ရက္လံုးလံုး ငါးတစ္ေကာင္မွမရခဲ့ဘူး။ စစခ်င္းမွာ Manolinလို႔ေခၚတဲ့ လူရြယ္ေလးတစ္ေယာက္က သူနဲ႔အတူ ငါးဖမ္းထြက္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ရက္၄ဝအတြင္း ငါးတစ္ေကာင္မွမမိခဲ့လို႔ လူရြယ္ကုိ သူ႔မိဘေတြက တျခားငါးဖမ္းေလွနဲ႔ လိုက္ေစခဲ့တယ္။ သူတို႔ရဲ႕သားကို တံငါအိုေနာက္ထည့္လိုက္ရင္ ကံေကာင္းမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ သူတို႔ထင္ခဲ့လို႔ျဖစ္တယ္။

၈၅ရက္ေျမာက္ေန႔မွာ တံငါအိုSantiagoဟာ မနက္ေစာေစာထၿပီး ေလွကိုအေဝးႀကီး ေလွာ္ခတ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီမွာ ေလွထက္ေတာင္ႀကီးတဲ့ မာလင္ငါးတစ္ေကာင္ကို သူမထင္မွတ္ဘဲ ဖမ္းမိခဲ့တယ္။ တံငါအိုဟာ အဲဒီငါးနဲ႔ ႏွစ္ရက္ေလာက္လံုးပန္းခဲ့ရၿပီး ေနာက္ဆံုးမွာ ခက္ရင္းခြနဲ႔ ထိုးဖမ္းႏိုင္ခဲ့တယ္။ ငါးရဲ႕ေသြးညီနံ႔ေၾကာင့္ ငါးမန္းေတြ တိုက္ခိုက္တာကို တံငါအိုခံခဲ့ရတယ္။ ငါးမန္းေတြရဲ႕ရန္ကို သူခုခံကာကြယ္ခဲ့တယ္။ ဆိပ္ကမ္းျပန္ေရာက္ခ်ိန္ အရိုးခ်ည္းပဲက်န္ခဲ့တဲ့ မာလင္ငါးကိုၾကည့္ၿပီး တံငါအိုဟာ ေျခကုန္လက္ပန္းနဲ႔ ေျမျပင္ေပၚထိုင္ခ်ပစ္ခဲ့တယ္။ တံငါအိုကို လူရြယ္Manolinလာၾကည့္ခဲ့ပါတယ္။ တံငါအိုSantiago ရႈံးနိမ့္သြားၿပီလို႔ Manolinမထင္ခဲ့မိဘူး။ အဲဒီေန႔ညေနမွာ Santiagoဟာ တဲအိပ္ေလးမွာအိပ္ေပ်ာ္သြားခဲ့ၿပီး ျခေသၤ့တစ္ေကာင္ကို သူမက္ျမင္ခဲ့တယ္။

“လူတစ္ေယာက္ဟာ အလဲထိုးခံရဖို႔ ေမြးဖြားလာခဲ့တာမဟုတ္ဘူး။ အဲဒီလူကို ေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္ သင္လုပ္ႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အလဲထိုးပစ္လို႔ေတာ့ မရဘူး”

ဒါက တံငါအိုSantiagoရဲ႕ ဘဝယံုၾကည္မႈျဖစ္သလို အဲဒီဝတၳဳထဲက စာေရးသူခ်ျပခ်င္တဲ့ အေတြးလည္းျဖစ္တယ္။ ဖ်က္ဆီးပစ္လို႔မရႏိုင္တဲ့ ႀကံ့ခိုင္အား၊ ဇဲြသတိၱကိုျပသတာလည္းျဖစ္တယ္။ လူရြယ္ဟာ တံငါအိုနဲ႔ ေနာက္တစ္ေခါက္ ပင္လယ္ထြက္ၿပီး တံငါအိုဆီကေန “စြမ္းရည္”ေတြ သင္ယူဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့တယ္။ ဒါဟာ လူသားတို႔ရဲ႕ “အႏိုင္မခံ အရႈံးမေပး”တဲ့စိတ္ဓာတ္ကို တစ္မ်ဳိးဆက္ၿပီးတစ္မ်ဳိးဆက္ လက္ဆင့္ကမ္းခဲ့တဲ့ သေကၤတပဲျဖစ္တယ္။

တံငါအိုSantiagoက Hemingwayေလးစားကိုးကြယ္တဲ့ လူမ်ဳိးလူစားျဖစ္တယ္။ ႀကံ့ခိုင္သန္မာတယ္၊ သေဘာထားႀကီးတယ္၊ အၾကင္နာတရားရွိတယ္၊ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာျပည့္ဝတယ္။ ဘဝရဲ႕စစ္ပဲြမွာ ရႈံးနိမ့္ခဲ့ေပမယ့္၊ ကံၾကမၼာကိုေျပာင္းလဲလို႔ မရႏိုင္ေပမယ့္ သူ႔စိတ္ဓာတ္ေတြ ႀကံ့ခိုင္သန္စြမ္းခဲ့တယ္။ “လူသန္”ႀကီးတစ္ဦးတယ္။ “လူသန္”က Hemingwayရဲ႕ စာအုပ္ေတြထဲမွာ မၾကာခဏ အေဖာ္ျပခံရတဲ့ အဓိကအေၾကာင္းရင္းျဖစ္တယ္။ သူ႔စာအုပ္ေတြမွာ မၾကာခဏပါဝင္တတ္တဲ့ ဇာတ္လိုက္ျဖစ္တယ္။ ဒီဇာတ္လိုက္ေတြဟာ ေလာကဓံရဲ႕ အေျပာင္းအလဲ၊ ထိုးႏွက္ခ်က္ေတြကို အရႈံးမေပးဘဲ သတိၱရွိရွိနဲ႔ ေရွ႕ဆက္လွမ္းသူေတြျဖစ္တယ္။ သူတို႔ဟာ ရႈံးနိမ့္သြားသည့္တိုင္ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာနဲ႔ ရဲစြမ္းသတိၱကို ထိန္းထားႏိုင္ၾကသူေတြျဖစ္တယ္။ Hemingwayဟာ စာအုပ္ေတြကို သူ႔တစ္သက္ ေရးသားခဲ့တယ္။ ဘယ္လိုအခက္အခဲမ်ဳိးမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ သူလက္မလႊတ္ခဲ့ဘူး။ သူဟာ အေမရိကန္လူမ်ဳိးတို႔ရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ေမာ္ကြန္းတိုင္ပဲျဖစ္တယ္။

Hemingwayက လူတိုင္းနဲ႔ရင္းႏွီးတဲ့ စာေရးဆရာအေက်ာ္အေမာ္တစ္ဦးျဖစ္တယ္။ သူ႔ဘဝတစ္သက္မွာ ကမာၻစစ္ႏွစ္ႀကိမ္နဲ႔ ႀကံဳခဲ့ရတယ္။ အခက္အခဲ ဆင္းရဲဒုကၡေပါင္းစံုႀကံဳခဲ့ရတယ္။

လူ႔ဘဝခေယာင္းေတာလမ္းမွာ ဆူးေညႇာင့္ခလုတ္ေတြ၊ ရြံ႕ႏြံေတြနဲ႔ ျပည့္ခ်င္ျပည့္ေနမယ္။

လွပတဲ့ရႈခင္းေတြအစား သဲကႏၱာရ၊ ေခ်ာက္ကမ္းပါးႀကီးေတြ ျဖစ္ရင္လည္းျဖစ္မယ္။

အေမွာင္ထုမွာ အၾကာႀကီးစမ္းတဝါးဝါးျဖစ္ၿပီးမွ အလင္းကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရွာေတြ႔တဲ့အခါလည္း ရွိမယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ယံုၾကည္ထားတဲ့ သစၥာတရားေတြ ဖုန္အလိတ္လိတ္ေပကပ္ၿပီး လြတ္လပ္ျခင္းအေတာင္ပံကို ကၽြန္ေတာ္တို႔မျဖန္႔ႏိုင္တဲ့အခါလည္း ရွိမယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ႀကီးမားတဲ့စိတ္ဓာတ္ဝိညာဥ္ေတြ၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ ဦးတည္ရာေပ်ာက္ၿပီး ေနရာတစ္ခုတည္းမွာပဲ တဝဲဝဲလည္ေနတဲ့အခါလည္းရွိမယ္။

ဒီလိုအခ်ိန္မ်ဳိးမွာ သတိၱရွိရွိနဲ႔ “ေနာက္တစ္ႀကိမ္.. ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ထပ္ႀကိဳးစားမယ္”လို႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ဘာျဖစ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အားမေပးႏိုင္ရမွာလဲ။
ေနာက္တစ္ႀကိမ္ထပ္ႀကိဳးစားရင္ ေအာင္ျမင္မႈကမ္းဆီ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အေရာက္ေလွာ္ခတ္ႏိုင္ပါတယ္။

ထင္႐ွားသူတို႔၏ဘဝပံုျပင္စာအုပ္မွ....

ႏိုင္းႏိုင္းစေန
.